Monthly Archives: Mart 2019

  • 0

Termal Kamera ile Ölçüm ve Raporlama

Güç kullanan veya ileten tüm ekipmanlar ısınırlar ve kızılötesi enerji (ısı) yayarlar. Uzaktan ölçüm cihazları olan termal kameralar nesnelerin yaymış oldukları bu görünmez kızılötesi enerjiyi (ısıyı) algılayarak elektronik sinyale dönüştürdükten sonra, kamera ekranında termal görüntü şeklinde gösterirler.

Termal kamera ölçümleri esnasında sistemlere herhangi bir müdahale söz konusu olmamakta ve ölçümün tamamı sistemin normal çalışmasına devam ederken yapılmaktadır.

Endüstriyel tesislerde termal kameranın bakım amacıyla kullanılması son derece etkin bir Kestirimci/Koruyucu Bakım sağlamanın yanı sıra söz konusu işletmelerdeki potansiyel tehlikeleri belirleyerek yangın ve diğer riskleri azaltmakta böylece emniyetin artmasını sağlamaktadır.

Tesislerin elektrik ve mekanik sistemlerinde uygulanan termal kamera ölçüm çalışmaları, çıplak gözle görülmesi mümkün olmayan problemli elemanların kolaylıkla ve anında tespit edilmesini sağlayarak beklenmedik duruşları önlemektedir. Bu durum, işletmenin hem bakım planlarının daha iyi yapılmasını hem de üretim kayıplarının azalmasını sağlamaktadır.

Termal kamera ile denetleme yeni veya revize edilmiş sistemlerin kabul testlerinin daha güvenli yapılmasını da sağlamaktadır. Sistemin yeni olması sorunsuzdur anlamına gelmemektedir. Sistemin sorunsuz kabulü için yapılacak ölçümler önceden zayıf bağlantı yerlerin, izolasyon kaçakların, aşınmış noktaların, çatlakların, yağlama sorunların veya daha sonra problem çıkarabilecek yerlerin tespitini sağlamaktadır.

Termal kamera ölçümü ile tesisteki enerji kayıplarının fazla olduğu noktalar da tespit edilerek onarılmakta ve enerji tasarrufu sağlanarak maliyetler azaltılmaktadır.

İşletmelerde termal kamera ölçümünün yapıldığı başlıca noktalar;

  • Elektrik Panolarında
  • Transformatör, Motor ve Pompalarda
  • Şalt Sahasında
  • Şalter, kontaktör, kesici ve sigortalarda
  • Enerji kablolarında
  • Mekanik Sistemlerde
  • Buhar hatları ve vanalarda
  • HVAC Sistemlerinde
  • Motor yataklarında
  • Bina, çatı ve yalıtımı yapılmış sistemlerin izolasyon kontrollerinde
  • Fırın yüzeylerindeki aşırı sıcak noktaların tespitinde kullanılmaktadır.

Kızılötesi görüntüleme ile sıcaklık analizi,  trafoların, iletim hatlarının, güç bağlantılarının ve diğer iletim ekipmanlarının etkin ve doğru bir şekilde kullanımının takibinde kolaylık sağlamaktadır. Bu yöntemle, olası problemler önceden algılanarak, büyük tamirler ve aksama sürelerinden kaçınılarak tasarrufta bulunulmaktadır. Kızılötesi teknolojisi kullanılarak, elektrik hizmet şirketleri güvenilirliği arttırabilir ve gereksiz maliyetlerden kaçınarak giderlerini düşürüp, tasarruf edebilirler.

kablo
Yüksek direnç ve aşırı akım akışı ile bağlantılı olan anormal ısınma, elektrik sistemlerindeki ana sorunlardan biridir. Kızılötesi termografi, hasar ortaya çıkmadan önce, yaklaşan hasarın görünmeyen termal izlerini görmemizi sağlar. Normal şartlar altında üzerinden akım geçen her iletken malzeme öz direnci sebebiyle ısı oluşturmaktadır. Fakat, bir elektrik devresinde normalin üzerinde direnç veya hesaplananın üzerinde yüksek akım akışı olduğunda, anormal düzeyde yüksek ısı üretilir. Bu tip istenmeyen ısı üretimleri potansiyel olarak hasar verici olabilirler.

Elektrik sistemlerine zamanla eklenen yükler sebebiyle iletkenlerden geçen akımlar da artmaktadır. Akım taşıma kapasiteleri yetersiz iletkenler, gevşek bağlantılar ve aşırı akım akışı, anormal düzeyde istenmeyen yüksek ısılara sebep olurlar. Bu ve benzeri durumlar da devre izolasyonlarını eritip yakabilecek şekilde sıcak elektrik devrelerine ve elektrik sebepli yangınlara neden olurlar.

salter
Temas noktalarındaki yüksek elektrik dirençleri de akım geçişlerinde istenmeyen ısınmalara sebep olurlar. Bu tip sorunlarla anahtar/şalter kontakları ve kontaktör kontaklarında karşılaşılmaktadır. Ayrıca devre elemanlarının bağlantı yerlerindeki gevşeklikler de temas yüzeylerinde istenmeyen ısınmalara sebep olmaktadır.

Termal kamera ile önleyici bakım

Termal kameralar ile, elektrik panoları, aydınlatma sistemleri, güneş panelleri, elektrik motorları, bina izolasyonu, ısıtma ve soğutma sistemleri, gemiler, medikal uygulamalar gibi çok geniş bir yelpazede analizler yapılabilir.
Profosyonel yazılımı ile Detaylı test raporları uzman Elektrik Mühendisimizle, en etkin ve hızlı şekilde hizmet verilmektedir.

keban_elektrik_termal_1

Aşağıdaki örnek de, pano üzerinde yapılan ölçümlerde fazlar arası dengesizlik ve bağlantı zayıflığı gözlemlendi. Orta guruptaki baraya bakıldığında tüm hattan eşit akım geçmesine rağmen ortadaki kablo daha fazla ısınmakta. Bağlantı gevşekliği söz konusu.keban_elektrik_termal_2

ÖRNEK TERMAL KAMERA ÖLÇÜM FOTOĞRAFLARI

        

 


  • 0

Elektrik Tesisat Kontrolü ve Uygunluk Belgesi

Bu yazımızda son zamanlarda iş kazaları yüzünden iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarının çokça istediği elektrik tesisat uygunluk belgesini anlatacağız. Tabi bu belgeyi verebilmek için öncelikle kapsamlı  elektrik tesisat  kontrolü yapmalıyız.

ELEKTRİK İÇ TESİSLERİ DENETİM VE MUAYENE UYGUNLUK BELGESİ NEDİR? 

Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği, Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği ve Topraklamalar Yönetmeliği bağlamında Elektrik Tesisatı uygunluğu için yılda en az 1 defa olmak üzere tesisatın yetkili teknik personellerce denetlenerek kontrol raporunun hazırlanması ve uygunluk belgesinin alınması zorunludur.

Elektrik iç tesisat uygunluk belgesi, temel amacı itibarıyla iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması amacıyla ilgili yönetmeliklerce zorunlu kılınmasına karşın, işletmelerin faaliyetlerini olumsuz yönde etkileyecek olası elektriksel arızaların önlenmesi ve böylece işletmelerin üretimlerinde sürekliliğin sağlanması için gerekli kontrollerin bu belge aracılığıyla yapılması açısından da önemlidir.

ELEKTRİK TESİSATI UYGUNLUK BELGESİ İÇİN KONTROLLER NASIL YAPILIR? 

Elektrik Tesisatı Kontrolü ve uygunluk belgesinin verilmesi kapsamında; Ana Dağıtım Panosu ve Tali Panolar, Sigorta Kutuları, elektrik hatları, prizler, Jeneratör, Kompresör, Hidrafor Pompaları vb. statik noktalar ile paratoner ve yıldırımdan korunma tesislerinin kontrolleri yapılır.

İç Tesisat Kontrolleri kapsamında;

  • Yalıtım direnci,
  • Faz-Nötr Çevrim empedansı,
  • Faz-Toprak Çevrim Empedansı,
  • Artık Akım Koruma Düzeneği Açma Zamanı (RCD Time),
  • Artık Akım Koruma Düzeneği Açma Akımı
  • Koruma Hattı Süreklilik
  • Topraklama direnç ölçümleri ile Gözle Kontrol ve Fonksiyon Testleri yapılmalıdır.

ELEKTRİK İÇ TESİSAT ÖLÇÜM VE KONTROLLERİNİN KAPSAMI NEDİR? 

  • Sigortalar, şalterler, artık akım koruma düzenekleri, prizler vb. elektriksel elemanların kontrolü
  • Artık akım koruma düzenekleri testleri (Açma akımı ve Süresinin tespiti)
  • Gerilim düşümleri ölçümü
  • Panolarda güvenlik kontrolü ve panolarda bulunan kabloların akım taşıma kapasitelerinin ve ilgili bağlantıların kontrolleri
  • Panolardaki, tek hat şeması, etiketlendirmelerin, elektriksel tehlike ve uyarı işaretlerinin kontrolü
  • Pano ve sigorta kutularındaki kabloların, renk kodlamasının kontrolü
  • Pano topraklama ve nötr baralarının kontrolü
  • Topraklama iletkeninin süreklilik kontrolü ve topraklama ölçüm kontrolleri, izolasyon direnci ölçümleri şeklindedir.

ELEKTRİK İÇ TESİSAT ÖLÇÜM VE KONTROLLERİNİN MEVZUATLA İLİŞKİSİ

• Tüm sigorta, şalter, artık akım koruma düzeneği (kaçak akım rölesi), şebeke prizi ve ups prizi gibi elektriksel elemanların tespiti ve numaralandırılması
• Topraklama ölçümleri (İş güvenliği tüzüğü madde 270 – 354, Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği Madde 7 ve 10)
• Çevrim empedansı ölçümleri (Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği Madde 10.c.6.2)
• İzolasyon direnci ölçümleri (Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği Madde 10.c.3)
• Süreklilik testleri
• Artık akım koruma düzeneği (Kaçak Akım Rölesi) testleri (Açma akımı(mA) ve Açma Süresi(ms) tespiti) (Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği Madde 10.c.6.3.i)
• Gerilim düşümü ölçümleri
• Panolarda bulunan kabloların akım taşıma kapasitesinin ölçümü ve kontrolü
• Panolarda iletkenlerin bağlantı kontrolleri (Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği Madde 10.b.1-2)
• Panoların, dışarıdan gelebilecek elektriksel olmayan etkilere karşı korunmasının kontrolü (Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği Madde 30.c)
• Panolarda, tek hat şeması ve ayrıntılı açıklamaların kontrolü
• Panolarda elektriksel tehlike ve uyarı işaretlerinin kontrolü (Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği Madde 21)
• Panolarda bulunan şalter, sigorta ve artık akım koruma düzeneği gibi ekipmanların etiketlendirilmesinin kontrolü (Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği Madde 51.d)
• Panolarda ve sigorta kutularında bulunan kabloların mekanik etkilere karşı kontrolü (Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği Madde 57.a.1)
• Pano ve sigorta kutularında kabloların renk kodlamasının uygunluğunun kontrolü (Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği Madde 57 Değişik Fıkra: RG 30/11/1995-22479)
• Panolarda bulunan topraklama ve nötr baralarının kontrolü
• Topraklama iletkeninin son tüketici noktalarına kesintisiz taşınmış olmasının kontrolü
• Panoların, dışarıdan gelebilecek mekanik etkiler ile sıcaklık etkilerine karşı kontrolü (Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği Madde 51.a)

YÖNETMENLİKLERE BAKMAK İÇİN TIKLAYINIZ…. 

ELEKTRİK TESİSATI UYGUNLUK BELGESİ NEREDEN ALINIR?

Yapılacak ölçümlemeleri, raporlamaları ve uygunluk değerlendirmelerini EMO üyesi Elektrik, Elektrik-Elektronik ve Elektronik Mühendisleri yapabilirler. Bünyesinde Elektrik Mühendisi çalıştıran işletmeler bu ölçümleri kendileri yaptırabileceği gibi o yıl için geçerli EMO üyesi Serbest Müşavir Mühendis (SMM) Belgesi sahibi gerçek kişilerden hizmet alabilir veya Elektrik Mühendisleri Mühendisleri Odasından talepte bulunabilirler. Ancak bazı durumlarda çeşitli kamu kurumları bu ölçümlerin kurum dışından mühendisler tarafından yapılmasını talep edebilirler.

NOT: EXCEL-PDF FORMATINDA  HAZIRLANMIŞ ELEKTRİK İÇ TESİSAT KONTROL RAPORUNA  ULAŞMAK İÇİN ELEKTRİK MÜHENDİSİ KARİYER PAKETİ‘Nİ İNCELEYEBİLİRSİNİZ.


  • 0

YÜKSEK GERİLİM İŞLETME SORUMLULUĞU

Arkadaşlar yüksek gerilim ve orta gerilimde çalışacak arkadaşlar için karşısına sıkça çıkacak olan yüksek gerilim işletme sorumluluğu (trafo sorumluluğu)  hakkında bilinmesi gereken bilgileri bu yazımızda bulabilirsiniz.

YG İŞLETME SORUMLULUĞU  NEDİR?

Yüksek Gerilim diye tabir edilen 1kV’un üzerindeki tesisler doğru işletilmediğinde can ve mal güvenliği açısından büyük tehlike yaratırlar. Bu nedenle risklerin azaltılması için bazı yasal düzenlemeler getirilmiştir. Bu yasal düzenlemeler aşağıdaki temel mevzuatlardan oluşmaktadır;

– Elektrik Kuvvetli Akımlar Tesisler Yönetmeliği
– EMO Elektrik Yüksek Gerilim (YG) Tesisleri İşletme Sorumluluğu Yönetemliği
– İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü

Mevzuat hükümlerine göre YG İşletme Sorumlusu; Yüksek Gerilim kuvvetli akım tesislerilerinde teknik konulardan sorumlu olan ve EMO (Elektrik Mühendisleri Odası) tarafından belgelendirilmiş “ELEKTRİK MÜHENDİSİ” dir. YG İşletme Sorumlusunun bir sözleşmeyle işletmelere verdiği hizmete ise YG İşletme Sorumlusu Hizmeti denmektedir.

İşletme sorumluluğu, işletmelerde tam gün ve tam yıl esasına göre çalışan belge sahibi mühendisler tarafından üstlenilir. Ancak işletmelerde yeterli ya da bu niteliklere sahip mühendisin bulunmaması durumunda bu hizmet EMO tarafından yıl sonuna kadar geçerli olmak üzere verilen Elektrik 1kV üstü ve 1kV altı tesisler SMM Belgesi ve İşletme Sorumluluğu Yetkilendirme Belgesi sahibi olan mühendisler tarafından EMO onaylı sözleşme ile üstlenilebilinir.

ÖRNEK EMO ONAYLI SÖZLEŞME İNDİRMEK İÇİN  TIKLAYINIZ….

YÜKSEK GERİLİM  İŞLETME SORUMLULUĞU MEVZUATI İÇİN TIKLAYINIZ…..

YG İşletme Sorumlusunun Görevleri nelerdir?

İşletme Sorumlusunun Görevleri:

1) İşletme sahibine ait olan bu Yönetmelik kapsamındaki YG tesislerinin (üçüncü şahıslarla ortak kullanılan YG tesisleri hariç olmak üzere) işletme sorumluluğunu üstlenmiş olur. İşletme sorumlusu kanunlar karşısındaki sorumluluk dışında, işletme sahibi adına enerji sağlayan kuruluşa karşı da sorumlu ve muhataptır.

2) Görevi üstlenmesini takiben mevcut YG tesislerini denetler, tesislerin hali hazır durumda işletme yönünden kusur ve eksiklerinin bulunup bulunmadığını belirler ve durumu işletme sahibine rapor eder.

3) Belirlenen işletme personelinin eğitimini yaptırır ve herhangi bir yanlış manevraya meydan vermeyecek şekilde gerekli önlemleri alır.

4) YG tesislerinin tek hat şemasını hazırlayarak YG hücrelerinin yer aldığı bölüme asılmasını sağlar.

5) Manevra yönergeleri hazırlayarak işletme personeline imza karşılığında verir. Bu yönergeler yeteri boyutta bir levhaya yazılarak Yüksek Gerilim (YG) hücrelerinin yer aldığı bölüme ayrıca asılır.

6) Güvenlik malzemelerinin yetersizliği halinde durum işletme sorumlusu tarafından işletme sahibine raporlanır ve yeterli duruma getirilmesi sağlanır. İşletme sorumlusu tarafından varolan güvenlik malzemelerinin bakımlarının, yeterli aralıklarla kontrol ve testlerinin yaptırılması sağlanır.

7)İşletmelerde gereken manevraların işletme sorumlusu tarafından yapılması esastır. Ancak işletme sorumlusu bu manevraların bir kısmını ya da tamamını yönergeler çerçevesinde kendi gözetimi altında ve sorumluluğu kendisine ait olmak üzere yetkili bir işletme personeline yaptırabilir. Yönergeler dışında yapılan manevralardan ya da personelin kişisel hatalarından doğacak kazalardan işletme sorumlusu, sorumlu değildir.

8) İşletme sırasında ortaya çıkacak arıza açmalarında, açmanın değerlendirilerek gereken manevranın yapılması işletme sorumlusunun talimatıyla gerçekleştirilir.

9) İşletme yönünden işletme sahibini enerji sağlayan kuruluş nezdinde temsil etmekle görevlidir. Enerji sağlayan kuruluştan enerji kesintisi talebinde bulunmak, yeniden enerji verilmesini talep etmek, kesinti arıza ve benzeri konularda enerji sağlayan kuruluş ile gerekli ilişkileri sürdürmek işletme sorumlusunun görevidir.

10) İşletme sahibi, enerji sağlayan kuruluş ve bakım sorumlusu ile ilgili gerekli ilişkileri sürdürerek bakım işlerinin gün ve saatini belirler ve gerekli koordinasyonu sağlar.

11) Bakım ekiplerinin tesislerde yapacakları bakımlar dolayısıyla teçhizatın gerilimden izole edilmiş ve topraklanmış olarak bakım ekibine teslimini ve bakım sonrasında teçhizatın kontrol edilerek bakım ekibinden devralınmasını ve ardından gerekli manevraların yapılarak normal işletmeye geçirilmesini sağlar.

12) Mevcut Yüksek Gerilim (YG) teçhizatının durumunu sürekli olarak izler ya da izletir. Yapacağı değerlendirme sonucunda müdahaleyi gerektirecek bir tespitin yapılması halinde durumu işletme sahibine yazılı olarak bildirir.

13) Sorumluluğu altındaki tesislerin günlük bakımının işletme personeli tarafından yapılmasını sağlar.

14) İşletmeye ilişkin topraklama testlerini, işletmenin çalışma koşullarına ve Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliğine göre düzenli aralıklarla veya gerektikçe yaptırılmasından sorumludur.

15) Gerek gördüğünde ya da en fazla dört ayda bir tesisin durumuna, yapılacak çalışmalara, varsa sorunlara, çözüm önerilerine ve alınacak önlemlere ilişkin raporunu enerji sağlayan kuruluşa, işverene ve ilgili EMO birimine vermek üzere rapor düzenler. Özel görevler ve sözleşmeler dışında enerji tüketiminin izlenmesi ve kompanzasyon tesisinin sağlıklı çalışıp çalışmadığının denetlenmesi sorumluluk kapsamında değildir.  (Bu madde önemli işletme sorumlusu olduğunuz zaman işverenler bu maddenin de işletme sorumluluğunu vermeye  çalışıyorlar)

 

ÖNEMLİ BİLİNMESİ GEREKEN BİLGİLER

  • EMO onaylı bir mühendisi işletme sorumluluğu için alacağı trafo sayısı ve gücü ,çin sınırlama vardır.  “Elektrik Yüksek Gerilim Tesisleri İşletme Sorumluluğu Yönetmeliği`nin 9. maddesinin 6. bendi hükmünce işletme sorumluluğu üstlenen mühendislerin,  30 MVA veya 30 adet ile sınırlanmasına karar verilmiştir. Buna ek olarak 20 adet veya 20 MVA  tarımsal amaçlı trafo ek olarak alabilirler.
  • İşletme sorumluluğu üstlenen mühendis her ay düzenli olarak trafo ve YG hücrelerini kontrol edecek ve EMO kontrol föyünü dolduracaktır.
  • En az senede bir kere trafo ve yg hücrelerinin bakım temizliğini yetkili mühendis tarafından yaptırılmalıdır.
  • “Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği” nin 60.Maddesinde geçen “Yüksek Gerilimli Kuvvetli Akım Tesislerinde can ve mal emniyeti bakımından teknik konulardan sorumlu olarak,  bir elektrik mühendisi olması” hükmü uyarınca tesis sınırları içerisinde yüksek gerilim (1000 V üstü gerilim) bulunan bütün tesislerde Yüksek Gerilim İşletme Sorumlusu bulunması zorunludur.
  • Özetlemek gerekirse, kendi trafosu olan tüm tesislerde yüksek gerilim işletme sorumlusu olması zorunludur

Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu Ücretleri

Elektrik Mühendisleri Odası 2019 yılı “En Az Ücret Tanımları” uyarınca ücretlendirme belirlenmektedir.

2019 yılı “En Az Ücret Tanımları”na göre Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu, Danışmanlık ve Bakım ücretlendirme tablosu aşağıdaki gibidir.

Elektrik Mühendisleri Odası internet sayfasından “En Az Ücret Tanımları” kitabına ulaşarak, almak istediğiniz hizmetin fiyatlarını öğrenebilir veya bizle iletişim kurarak fiyat teklifi alabilirsiniz.

 

  • Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu Hizmet sözleşmesi her yıl 31 Aralık itibari ile kendiliğinden son bulmaktadır. Yeni yıl ile birlikte yeni sözleşme yapılmaktadır.
  • Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu ücreti Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) tarafından belirlenmekte olup değişiklik olması durumunda fiyata yansıtılmaktadır.

Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu Belgesi

Yüksek gerilim işletme sorumluluğu görevini üstlenmek isteyen Elektrik Mühendisleri, Elektrik Mühendisleri Odasına (EMO) kayıt yaptırmalı ve odanın düzenlemiş olduğu “Yüksek Gerilim Elektrik Tesisleri İşletme Sorumluluğu Eğitimi” ne katılmalıdırlar.  3 gün 18 saat süren eğitim sonrası, eğitim salonunda yapılan sınavda 100 üzerinden 70 puan alan mühendislere “YG Tesislerinde işletme Sorumluluğu Yetkilendirme Belgesi” verilir.

Temel olarak elektrik mühendisleri için 1 kV altı ve 1 kV üstü tesislerde çalışma hakkı tanınmış olsa da diplomasında elektronik geçen mühendislerde, üniversite hayatı boyunca EMO internet sayfasında belirtilen fark derslerini aldığını kanıtlamak koşulu ile bu belgeye sahip olabilir. Fark derslerinin alındığının kontrolü için mühendisler odasına transkript ile başvuru yaparak, alınan derslerin incelenmesi ve  Smm Hizmetleri Yönetmeliğinin 9. maddesi H bendinde 8. fıkrasında öngörülen dersleri alabilme koşulunun belirlenmesini  isteyebilirsiniz. Alınması gereken dersler, eksik derslerin tamamlanması, trasnkript incelenmesi gibi konularda daha ayrıntılı bilgi için Elektrik Mühendisleri Odasının herhangi bir şubesine ulaşarak, istediğiniz konularda bilgi alabilirsiniz.


Site içi Arama

EN ÇOK OKUNANALAR

ELEKTRİK MÜHENDİSİ KARİYER PAKETİ