Monthly Archives: Mayıs 2020

  • 0

Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğindeki Eş Zamanlılık Katsayısı Belirsizliği

Category : Genel

EİTY Madde 57 ‘ye göre “…İletken kesitinin belirlenmesi icin yapılan hesaplarda eşzamanlı yük (bağlantı gücü) esas alınmalıdır.

Eşzamanlı yükün (gücü) belirlenmesi: Eşzamanlı güç; kurulu güç değeri eşzamanlılık katsayısı ile çarpılarak bulunur. Konutlarda kurulu güç genel olarak aydınlatma gücü, priz gücü ve biliniyorsa elektrikli ev aletlerinin gücünden oluşur.

Konutlarda bir dairenin eşzamanlı yükünün belirlenmesinde aşağıdaki eşzamanlılık katsayıları esas alınmalıdır.

Kurulu gücün 8 kW’ye kadar olan bölümü icin %60, kalan bolumu icin % 40 Binanın eşzamanlı yükünün belirlenmesi için aşağıdaki eşzamanlılık katsayıları esas alınmalıdır.

D.Sayısı Eş Zam.Kat.

3-5 daire : 45

6-10 daire: 43

 …

 …

… “

Denilmektedir.

1974 Yılında Y.Elk.Müh.Nusret Alperöz “Enerji Dağıtımı “Kitabında ise ; Her dairenin ve her binanın talep gücü hesaplandıktan sonra bu güçler 0,5 değerindeki bir eş zamanlık faktörü ile çarpılarak enerji kullanma durumu hesaplanır denilmektedir. Yani ; 0,6 eş zam.faktörü; Daire için gücün bu oranda azaltılması için, 0,5 eş zam.faktörü; Çeşitli daireler arasındaki aynı anda enerji kullanımı durumunu tesbit etmek içindir.

Denilmektedir.

Ancak birçok dağıtım şirketi/mühendis iç tesis projelerinde EİTY ‘yi şu şekilde anlayarak proje yapmakta ve onaylamaktadır.

 Örneğin; 4 katlı bir apartmanda 8 daire olsun.

Her daire gücü 13 kW belirlensin.

Dairenin eş zamanlı gücü 8kWx0,6(4,8kW)+5kWx0,4(2kW)=6,8kW , apartmanın toplam kurulu gücü ise 13kWx8dairex0,45=46,8kW olarak hesaplanmaktadır.

Bu durumda her daire aynı anda (46,8kW/8 daire) 5,85kW çekebilecek anlamına gelmektedir. Aynı bina 62 daire olsa idi apartmanın eş zamanlı gücü 13x62x0,23=185,4kW hesaplanacak ve dairelerin eş zamanlı gücü 185,4kW/62daire=3kW olacaktı.

Halbuki Nusret Alperöz ‘ün mantığı ile hesaplandığında (EİTY Eş.Zam.Fak.alınarak)

Her daire için Eş Zam.Güç 6,8 kW hesaplanırsa apartman gücü 6,8kWx8 dairex0,45=24,48kW dır. Bu durumda her daire aynı anda (24,48kW/8 daire) 3,06kW çekebilecek anlamına gelmektedir. Aynı bina 62 daire olsa idi apartmanın eş zamanlı gücü 6,8x62x0,23=96,97kW hesaplanacak ve dairelerin eş zamanlı gücü 96,97kW/62=1,56kW olacaktı.

Görüldüğü gibi iki hesap arasında neredeyse 2 kat fark vardır.

 Elektrik Dağıtım Şirketlerinde İşletme personeli çok iyi bilir ki 4 katlı 8 daireli bir apartman hiçbir şartta 46,8kW enerji çekmez.

Yani sonuç olarak bende üstadımız Nusret Alperöz’e katılıyorum. Daire eş.zam.gücünün daire sayısı ile çarpıldıktan sonra apartman gücünün hesaplanması için ayrı bir eş.zam.faktörünün kullanılması (EİTY’deki gibi) gerekmektedir.

Elektrik Dağıtım Şirketleri arasındaki hatta aynı şirket içerisindeki farklı illerde İç Tesisat projelerinde Eş Zamanlı gücün hesaplanması konusundaki uygulama farklılıkları ve yaşanan ihtilaflara ve uygulamanın nasıl olması gerektiğini daha önceki yazılarımda dikkat çekmek istedim.

Birazda tesadüf oldu diyelim,

ETKB 17.1.2020 tarihli yazısında bu ihtilafları ve kafa karışıklıklarını gidermiş. Öncelikle böyle bir duyarlık göstermeleri gecikmiş olsa da güzel.

Tam metni okumak için aşağıdaki linkten indirebilirsiniz..

N.C.G.


  • 0

IP Koruma sınıfları ve Elektrikte Güvenlik Sınıfları

Koruma sınıfı denince akla hep IP gelir. Bunların ne anlama geldiğini tabloda görebilirsiniz. Halbuki bir de elektriki güvenlik ve koruma sınıfı vardır.

SINIF 0 – Temel yalıtımlı koruma

SINIF I – Topraklama yapılması zorunlu ürünler

SINIF II – Topraklama yapılması zorunlu olmayan ürünler

SINIF III – Transformatör veya 24 Volt’a kadar akü ile çalışan ürünler

Elektrik işletme elemanlarının koruma sınıfları(ETTY):

 Koruma sınıfı I’e dahil olan işletme elemanları: Elektrik çarpmasına karşı korumanın sadece temel yalıtıma dayanmadığı işletme elemanlarıdır.

Ek bir koruma önlemi, kısımların sabit tesisata ilişkin koruma iletkenine bağlanmasıyla sağlanır; bu durumda temel yalıtımdaki bir hatada gerilim kalıcı olamaz.

Not: Koruma sınıfı I’e dahil olan işletme elemanları, ikinci bir yalıtıma veya kuvvetlendirilmiş yalıtıma sahip ya da küçük gerilimle işletilen işletme elemanlarına da sahip olabilir.

Örnek olarak bu ürünlerden buzdolabı, çamaşır makinası – elektrikli fırın gösterilebilir.


NCH


  • 0

İşletme Topraklaması Kesiti Ne Olmalı ?

Elektrik dağıtım şirketlerine YG proje imzalatmaya giden birçok arkadaşlarımıza işletme topraklaması kablosu şu kesitte olmalı diye çok yüksek kesitler gösterilmektedir.

Örneğin 1600 kVA trafon varsa ;

TEDAŞ MYD-2000-036.C

Ancak istisna tek bir durum vardır ki O’da işletme ve koruma topraklamalarının birleştirilme halidir. Bu durumda işletme ve koruma topraklamasının birleştirildiği eş pot.baraya kadar olan iletkenlerin kesitinin hesaplanması gerekir. Çünkü  Trf’nun AG tarafında bir faz iletkeni trf.gövdesine temas ettiğinde , kısa devre akımı sadece bu iletkenlerden devresini tamamlar ve topraktan bir akım geçmez. Bu akımda örneğin 1600 kVA bir trf’da(100*2304A/6(Uk)) 38,4kA olur. Bu akım 1s’de kesilirse iletken kesiti (Cu- bakır bara) 38400A*1/159=242mm2 olmaktadır. TEDAŞ MYD 2000-36.C’de bu durum gayet güzel tarif edilmiştir. AG tesisleri ile potansiyel dengeleme barası arasındaki topraklama devresinin kontrolü için 1600kVA trf için 1s için 38kA verilmiştir. Bu değer ise 200 mm2 Cu bara olmalı denilmiştir. Burada kasıt kesinlikle Eş Pot. Baradan itibaren kapalı kablo ile 20 metre uzaklığa yapılan işletme topraklaması kesiti değildir. Lütfen bu yanlış anlamayı artık düzeltelim.

Boşu boşuna 50 mm2 yerine 240 mm2 gibi kesitleri kullanmayalım.

YAZIKTIR GÜNAHTIR.

NCG.


Site içi Arama

EN ÇOK OKUNANALAR

ELEKTRİK MÜHENDİSİ KARİYER PAKETİ