Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğindeki Eş Zamanlılık Katsayısı Belirsizliği
Category : Genel
EİTY Madde 57 ‘ye göre “…İletken kesitinin belirlenmesi icin yapılan hesaplarda eşzamanlı yük (bağlantı gücü) esas alınmalıdır.
Eşzamanlı yükün (gücü) belirlenmesi: Eşzamanlı güç; kurulu güç değeri eşzamanlılık katsayısı ile çarpılarak bulunur. Konutlarda kurulu güç genel olarak aydınlatma gücü, priz gücü ve biliniyorsa elektrikli ev aletlerinin gücünden oluşur.
Konutlarda bir dairenin eşzamanlı yükünün belirlenmesinde aşağıdaki eşzamanlılık katsayıları esas alınmalıdır.
Kurulu gücün 8 kW’ye kadar olan bölümü icin %60, kalan bolumu icin % 40 Binanın eşzamanlı yükünün belirlenmesi için aşağıdaki eşzamanlılık katsayıları esas alınmalıdır.
D.Sayısı Eş Zam.Kat.
3-5 daire : 45
6-10 daire: 43
…
…
… “
Denilmektedir.
1974 Yılında Y.Elk.Müh.Nusret Alperöz “Enerji Dağıtımı “Kitabında ise ; Her dairenin ve her binanın talep gücü hesaplandıktan sonra bu güçler 0,5 değerindeki bir eş zamanlık faktörü ile çarpılarak enerji kullanma durumu hesaplanır denilmektedir. Yani ; 0,6 eş zam.faktörü; Daire için gücün bu oranda azaltılması için, 0,5 eş zam.faktörü; Çeşitli daireler arasındaki aynı anda enerji kullanımı durumunu tesbit etmek içindir.
Denilmektedir.
Ancak birçok dağıtım şirketi/mühendis iç tesis projelerinde EİTY ‘yi şu şekilde anlayarak proje yapmakta ve onaylamaktadır.
Örneğin; 4 katlı bir apartmanda 8 daire olsun.
Her daire gücü 13 kW belirlensin.
Dairenin eş zamanlı gücü 8kWx0,6(4,8kW)+5kWx0,4(2kW)=6,8kW , apartmanın toplam kurulu gücü ise 13kWx8dairex0,45=46,8kW olarak hesaplanmaktadır.
Bu durumda her daire aynı anda (46,8kW/8 daire) 5,85kW çekebilecek anlamına gelmektedir. Aynı bina 62 daire olsa idi apartmanın eş zamanlı gücü 13x62x0,23=185,4kW hesaplanacak ve dairelerin eş zamanlı gücü 185,4kW/62daire=3kW olacaktı.
Halbuki Nusret Alperöz ‘ün mantığı ile hesaplandığında (EİTY Eş.Zam.Fak.alınarak)
Her daire için Eş Zam.Güç 6,8 kW hesaplanırsa apartman gücü 6,8kWx8 dairex0,45=24,48kW dır. Bu durumda her daire aynı anda (24,48kW/8 daire) 3,06kW çekebilecek anlamına gelmektedir. Aynı bina 62 daire olsa idi apartmanın eş zamanlı gücü 6,8x62x0,23=96,97kW hesaplanacak ve dairelerin eş zamanlı gücü 96,97kW/62=1,56kW olacaktı.
Görüldüğü gibi iki hesap arasında neredeyse 2 kat fark vardır.
Elektrik Dağıtım Şirketlerinde İşletme personeli çok iyi bilir ki 4 katlı 8 daireli bir apartman hiçbir şartta 46,8kW enerji çekmez.
Yani sonuç olarak bende üstadımız Nusret Alperöz’e katılıyorum. Daire eş.zam.gücünün daire sayısı ile çarpıldıktan sonra apartman gücünün hesaplanması için ayrı bir eş.zam.faktörünün kullanılması (EİTY’deki gibi) gerekmektedir.
Elektrik Dağıtım Şirketleri arasındaki hatta aynı şirket içerisindeki farklı illerde İç Tesisat projelerinde Eş Zamanlı gücün hesaplanması konusundaki uygulama farklılıkları ve yaşanan ihtilaflara ve uygulamanın nasıl olması gerektiğini daha önceki yazılarımda dikkat çekmek istedim.
Birazda tesadüf oldu diyelim,
ETKB 17.1.2020 tarihli yazısında bu ihtilafları ve kafa karışıklıklarını gidermiş. Öncelikle böyle bir duyarlık göstermeleri gecikmiş olsa da güzel.
N.C.G.
