Author Archives: ADEM KARAÇOMAK

  • 0

Katodik Koruma Ölçümü ve Raporlanması

Katodik Koruma Sistemleri

Korunacak metali oluşturulacak bir elektrokimyasal hücrenin katodu haline getirerek metal yüzeyindeki anodik akımların giderilmesi işlemidir.

Korozyon olayı bu iki reaksiyonun bir arada yürümesi ile gerçekleşir. Elektronlar anottan katoda doğru metal üzerinden akar ve katot reaksiyonu anottan gelen bu elektronları kullanarak yürür.

Katot reaksiyonu için gerekli elektronlar dış kaynaktan verilecek olursa, anot reaksiyonu ile elektron üretilemez. Bu durumda anottaki korozyon olayı durmuş olur.

Metale dıştan uygulanan akım ile verilen elektronlar, metal yüzeyinde yürümekte olana anodik reaksiyonları tam olarak durdururken, katodik reaksiyonun hızını da arttırır. Anot reaksiyonu artık korunmakta olan metalin yüzeyinde değil, katodik koruma devresinde bulunan anotta yürür. Korunmakta olan metal yüzeyi artık tam olarak katot olur.

DIŞ AKIM KAYNAKLI KATODİK KORUMA

Dıştan, bir trafo redresör aracılığı ile doğru akım uygulanır. (-) uç metale, (+) uç anoda bağlanır.

Akım şiddeti korunacak metalin yüzey alanına ve metalin içinde bulunduğu ortamın koroziflik derecesine bağlıdır.

GALVANİK ANOTLU KATODİK KORUMA

Korunacak metal yapıya kendinden daha aktif bir metal bağlanarak galvanik hücre oluşturulur. Katodik koruma devresinden akım geçebilmesi için anot ve katot arasında devre direncini yenebilecek kadar bir potansiyel farkının olması gerekir. Galvanik anottan çekilen akım, galvanik anodun açık devre potansiyeli ile devre direncinin büyüklüğüne bağlıdır.

 

*** Katodik korumayı çevrenizde en çok petrol ofislerindeki LPG tanklarında görürsünüz. Bunların çoğu da  Galvanik Anotlu katodik koruma yöntemini seçmiştir.*****

KATODİK KORUMA ÖLÇÜMÜ NASIL YAPILIR ?

Katodik Koruma ölçümü yapabilmek için gerekli ekipmanlar;

  • Dijital Avometre veya Multimetre

  • Bakır/Bakır Sülfat Referans Elektrodu

  • Bakır/Bakır Sülfat Eriyi 

REFERANS ELEKTRODUNUN KULLANILMASI 

Referans elektrodunun üst tapası açılarak içerisine Bakır Sülfat eriyiği konur ve tapa kapatılır. Aşağıdaki  tapa Bakır Sülfat eriyiğini emdiği anda Referans elektrodu kul anılmaya hazırdır. Referans elektrodu kul anıldıktan sonra uzun süre kul anılmayacak ise, içerisindeki eriyik boşaltılır. Referans elektrodunun eriyik içerisine batan Bakır çubuğu temizlenip (zımpara ile) Referans elektrodu bir naylon poşet içerisine konularak saklanır.

KATODİK KORUMA SİSTEMİNDEN  ÖLÇÜM ALINMASI

Katodik koruma sisteminde 3 adet Potansiyel, 1 adet akım ölçümü olmak üzere 4 adet ölçüm yapılır.

1.ÖLÇÜM (Sistem /Toprak Potansiyeli) : 

Ölçü kutusunda bulunan Anotdan gelen uç ile borudanveya tanktan gelen ucunu biribirine şöntlü vaziyetinde yapılır. Avometre D.C. 2 V. kademesine alınır. Referans elektrodu boru hattının üzerine veya Max. 50 cm. uzağına ağaç tapa toprağa gömülecek şekilde konulur. Konulan toprak kuru ise buraya birazcık saf su dökülür. Avometrenin bir çubuğu Referans elektroduna diğer çubuğu ölçü kutusu içerisinde bulunan Şönte değdirilerek potansiyel okunur.  Bu potansiyelin değeri Min. 850 mV. olmalıdır.

2.ÖLÇÜM (Anot /Toprak Potansiyeli) : 

Ölçü kutusunda bulunan şöntün sökülmüş durumunda yapılır. Avometre ve referans elektrodu ölçüm 1’de tarif edildiği gibi ayarlanır. Avometrenin bir çubuğu kutuplara sıra ile değdirilir. Yüksek potansiyel değeri veren kutup anottan gelen kablonun bağlı olduğu kutuptur. Bu değer 1300 – 1500 mV. arasında değişir.

3.ÖLÇÜM (Boru /Toprak Potansiyeli): 

Ölçü kutusunda bulunan şöntün sökülmüş durumunda yapılır. Avometre ve referans elektrodu ölçüm 1’de tarif edildiği gibi ayarlanır. Avometrenin bir çubuğu (Referans elektroduna bağlı olmayan çubuğu) kutuplara değdirilir. Düşük potansiyel değeri veren kutup borudan veya tanktan gelen  ablonun bağlı olduğu kutuptur.                                 Bu değer 400 – 650 mV. arasında değişir.

4.ÖLÇÜM (Anottan Çekilen Akım) : 

Ölçü kutusunda bulunan şöntün sökülmüş durumunda yapılır. Avometre D.C. 100 mA. kademesine getirilir. Aletin bir ucu anotdan, diğer ucu borudan gelen kablonun bağlı olduğu şöntlere değdirilerek anotdan çekilen akım okunur. Bu değer 5-100 mA. arasında değişir. Boru akım yoğunluğu yönünden boş iken bu değer büyük, boru akım yönünden doyduğu zaman bu değer düşük okunur.

NOT: EXCEL-PDF FORMATINDA  HAZIRLANMIŞ KATODİK KORUMA ÖLÇÜM   RAPORUNA  ULAŞMAK İÇİN ELEKTRİK MÜHENDİSİ KARİYER PAKETİ‘Nİ İNCELEYEBİLİRSİNİZ.


  • 0

Termal Kamera ile Ölçüm ve Raporlama

Güç kullanan veya ileten tüm ekipmanlar ısınırlar ve kızılötesi enerji (ısı) yayarlar. Uzaktan ölçüm cihazları olan termal kameralar nesnelerin yaymış oldukları bu görünmez kızılötesi enerjiyi (ısıyı) algılayarak elektronik sinyale dönüştürdükten sonra, kamera ekranında termal görüntü şeklinde gösterirler.

Termal kamera ölçümleri esnasında sistemlere herhangi bir müdahale söz konusu olmamakta ve ölçümün tamamı sistemin normal çalışmasına devam ederken yapılmaktadır.

Endüstriyel tesislerde termal kameranın bakım amacıyla kullanılması son derece etkin bir Kestirimci/Koruyucu Bakım sağlamanın yanı sıra söz konusu işletmelerdeki potansiyel tehlikeleri belirleyerek yangın ve diğer riskleri azaltmakta böylece emniyetin artmasını sağlamaktadır.

Tesislerin elektrik ve mekanik sistemlerinde uygulanan termal kamera ölçüm çalışmaları, çıplak gözle görülmesi mümkün olmayan problemli elemanların kolaylıkla ve anında tespit edilmesini sağlayarak beklenmedik duruşları önlemektedir. Bu durum, işletmenin hem bakım planlarının daha iyi yapılmasını hem de üretim kayıplarının azalmasını sağlamaktadır.

Termal kamera ile denetleme yeni veya revize edilmiş sistemlerin kabul testlerinin daha güvenli yapılmasını da sağlamaktadır. Sistemin yeni olması sorunsuzdur anlamına gelmemektedir. Sistemin sorunsuz kabulü için yapılacak ölçümler önceden zayıf bağlantı yerlerin, izolasyon kaçakların, aşınmış noktaların, çatlakların, yağlama sorunların veya daha sonra problem çıkarabilecek yerlerin tespitini sağlamaktadır.

Termal kamera ölçümü ile tesisteki enerji kayıplarının fazla olduğu noktalar da tespit edilerek onarılmakta ve enerji tasarrufu sağlanarak maliyetler azaltılmaktadır.

İşletmelerde termal kamera ölçümünün yapıldığı başlıca noktalar;

  • Elektrik Panolarında
  • Transformatör, Motor ve Pompalarda
  • Şalt Sahasında
  • Şalter, kontaktör, kesici ve sigortalarda
  • Enerji kablolarında
  • Mekanik Sistemlerde
  • Buhar hatları ve vanalarda
  • HVAC Sistemlerinde
  • Motor yataklarında
  • Bina, çatı ve yalıtımı yapılmış sistemlerin izolasyon kontrollerinde
  • Fırın yüzeylerindeki aşırı sıcak noktaların tespitinde kullanılmaktadır.

Kızılötesi görüntüleme ile sıcaklık analizi,  trafoların, iletim hatlarının, güç bağlantılarının ve diğer iletim ekipmanlarının etkin ve doğru bir şekilde kullanımının takibinde kolaylık sağlamaktadır. Bu yöntemle, olası problemler önceden algılanarak, büyük tamirler ve aksama sürelerinden kaçınılarak tasarrufta bulunulmaktadır. Kızılötesi teknolojisi kullanılarak, elektrik hizmet şirketleri güvenilirliği arttırabilir ve gereksiz maliyetlerden kaçınarak giderlerini düşürüp, tasarruf edebilirler.

kablo
Yüksek direnç ve aşırı akım akışı ile bağlantılı olan anormal ısınma, elektrik sistemlerindeki ana sorunlardan biridir. Kızılötesi termografi, hasar ortaya çıkmadan önce, yaklaşan hasarın görünmeyen termal izlerini görmemizi sağlar. Normal şartlar altında üzerinden akım geçen her iletken malzeme öz direnci sebebiyle ısı oluşturmaktadır. Fakat, bir elektrik devresinde normalin üzerinde direnç veya hesaplananın üzerinde yüksek akım akışı olduğunda, anormal düzeyde yüksek ısı üretilir. Bu tip istenmeyen ısı üretimleri potansiyel olarak hasar verici olabilirler.

Elektrik sistemlerine zamanla eklenen yükler sebebiyle iletkenlerden geçen akımlar da artmaktadır. Akım taşıma kapasiteleri yetersiz iletkenler, gevşek bağlantılar ve aşırı akım akışı, anormal düzeyde istenmeyen yüksek ısılara sebep olurlar. Bu ve benzeri durumlar da devre izolasyonlarını eritip yakabilecek şekilde sıcak elektrik devrelerine ve elektrik sebepli yangınlara neden olurlar.

salter
Temas noktalarındaki yüksek elektrik dirençleri de akım geçişlerinde istenmeyen ısınmalara sebep olurlar. Bu tip sorunlarla anahtar/şalter kontakları ve kontaktör kontaklarında karşılaşılmaktadır. Ayrıca devre elemanlarının bağlantı yerlerindeki gevşeklikler de temas yüzeylerinde istenmeyen ısınmalara sebep olmaktadır.

Termal kamera ile önleyici bakım

Termal kameralar ile, elektrik panoları, aydınlatma sistemleri, güneş panelleri, elektrik motorları, bina izolasyonu, ısıtma ve soğutma sistemleri, gemiler, medikal uygulamalar gibi çok geniş bir yelpazede analizler yapılabilir.
Profosyonel yazılımı ile Detaylı test raporları uzman Elektrik Mühendisimizle, en etkin ve hızlı şekilde hizmet verilmektedir.

keban_elektrik_termal_1

Aşağıdaki örnek de, pano üzerinde yapılan ölçümlerde fazlar arası dengesizlik ve bağlantı zayıflığı gözlemlendi. Orta guruptaki baraya bakıldığında tüm hattan eşit akım geçmesine rağmen ortadaki kablo daha fazla ısınmakta. Bağlantı gevşekliği söz konusu.keban_elektrik_termal_2

ÖRNEK TERMAL KAMERA ÖLÇÜM FOTOĞRAFLARI

        

 


  • 0

Elektrik Tesisat Kontrolü ve Uygunluk Belgesi

Bu yazımızda son zamanlarda iş kazaları yüzünden iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarının çokça istediği elektrik tesisat uygunluk belgesini anlatacağız. Tabi bu belgeyi verebilmek için öncelikle kapsamlı  elektrik tesisat  kontrolü yapmalıyız.

ELEKTRİK İÇ TESİSLERİ DENETİM VE MUAYENE UYGUNLUK BELGESİ NEDİR? 

Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği, Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği ve Topraklamalar Yönetmeliği bağlamında Elektrik Tesisatı uygunluğu için yılda en az 1 defa olmak üzere tesisatın yetkili teknik personellerce denetlenerek kontrol raporunun hazırlanması ve uygunluk belgesinin alınması zorunludur.

Elektrik iç tesisat uygunluk belgesi, temel amacı itibarıyla iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması amacıyla ilgili yönetmeliklerce zorunlu kılınmasına karşın, işletmelerin faaliyetlerini olumsuz yönde etkileyecek olası elektriksel arızaların önlenmesi ve böylece işletmelerin üretimlerinde sürekliliğin sağlanması için gerekli kontrollerin bu belge aracılığıyla yapılması açısından da önemlidir.

ELEKTRİK TESİSATI UYGUNLUK BELGESİ İÇİN KONTROLLER NASIL YAPILIR? 

Elektrik Tesisatı Kontrolü ve uygunluk belgesinin verilmesi kapsamında; Ana Dağıtım Panosu ve Tali Panolar, Sigorta Kutuları, elektrik hatları, prizler, Jeneratör, Kompresör, Hidrafor Pompaları vb. statik noktalar ile paratoner ve yıldırımdan korunma tesislerinin kontrolleri yapılır.

İç Tesisat Kontrolleri kapsamında;

  • Yalıtım direnci,
  • Faz-Nötr Çevrim empedansı,
  • Faz-Toprak Çevrim Empedansı,
  • Artık Akım Koruma Düzeneği Açma Zamanı (RCD Time),
  • Artık Akım Koruma Düzeneği Açma Akımı
  • Koruma Hattı Süreklilik
  • Topraklama direnç ölçümleri ile Gözle Kontrol ve Fonksiyon Testleri yapılmalıdır.

ELEKTRİK İÇ TESİSAT ÖLÇÜM VE KONTROLLERİNİN KAPSAMI NEDİR? 

  • Sigortalar, şalterler, artık akım koruma düzenekleri, prizler vb. elektriksel elemanların kontrolü
  • Artık akım koruma düzenekleri testleri (Açma akımı ve Süresinin tespiti)
  • Gerilim düşümleri ölçümü
  • Panolarda güvenlik kontrolü ve panolarda bulunan kabloların akım taşıma kapasitelerinin ve ilgili bağlantıların kontrolleri
  • Panolardaki, tek hat şeması, etiketlendirmelerin, elektriksel tehlike ve uyarı işaretlerinin kontrolü
  • Pano ve sigorta kutularındaki kabloların, renk kodlamasının kontrolü
  • Pano topraklama ve nötr baralarının kontrolü
  • Topraklama iletkeninin süreklilik kontrolü ve topraklama ölçüm kontrolleri, izolasyon direnci ölçümleri şeklindedir.

ELEKTRİK İÇ TESİSAT ÖLÇÜM VE KONTROLLERİNİN MEVZUATLA İLİŞKİSİ

• Tüm sigorta, şalter, artık akım koruma düzeneği (kaçak akım rölesi), şebeke prizi ve ups prizi gibi elektriksel elemanların tespiti ve numaralandırılması
• Topraklama ölçümleri (İş güvenliği tüzüğü madde 270 – 354, Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği Madde 7 ve 10)
• Çevrim empedansı ölçümleri (Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği Madde 10.c.6.2)
• İzolasyon direnci ölçümleri (Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği Madde 10.c.3)
• Süreklilik testleri
• Artık akım koruma düzeneği (Kaçak Akım Rölesi) testleri (Açma akımı(mA) ve Açma Süresi(ms) tespiti) (Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği Madde 10.c.6.3.i)
• Gerilim düşümü ölçümleri
• Panolarda bulunan kabloların akım taşıma kapasitesinin ölçümü ve kontrolü
• Panolarda iletkenlerin bağlantı kontrolleri (Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği Madde 10.b.1-2)
• Panoların, dışarıdan gelebilecek elektriksel olmayan etkilere karşı korunmasının kontrolü (Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği Madde 30.c)
• Panolarda, tek hat şeması ve ayrıntılı açıklamaların kontrolü
• Panolarda elektriksel tehlike ve uyarı işaretlerinin kontrolü (Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği Madde 21)
• Panolarda bulunan şalter, sigorta ve artık akım koruma düzeneği gibi ekipmanların etiketlendirilmesinin kontrolü (Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği Madde 51.d)
• Panolarda ve sigorta kutularında bulunan kabloların mekanik etkilere karşı kontrolü (Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği Madde 57.a.1)
• Pano ve sigorta kutularında kabloların renk kodlamasının uygunluğunun kontrolü (Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği Madde 57 Değişik Fıkra: RG 30/11/1995-22479)
• Panolarda bulunan topraklama ve nötr baralarının kontrolü
• Topraklama iletkeninin son tüketici noktalarına kesintisiz taşınmış olmasının kontrolü
• Panoların, dışarıdan gelebilecek mekanik etkiler ile sıcaklık etkilerine karşı kontrolü (Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği Madde 51.a)

YÖNETMENLİKLERE BAKMAK İÇİN TIKLAYINIZ…. 

ELEKTRİK TESİSATI UYGUNLUK BELGESİ NEREDEN ALINIR?

Yapılacak ölçümlemeleri, raporlamaları ve uygunluk değerlendirmelerini EMO üyesi Elektrik, Elektrik-Elektronik ve Elektronik Mühendisleri yapabilirler. Bünyesinde Elektrik Mühendisi çalıştıran işletmeler bu ölçümleri kendileri yaptırabileceği gibi o yıl için geçerli EMO üyesi Serbest Müşavir Mühendis (SMM) Belgesi sahibi gerçek kişilerden hizmet alabilir veya Elektrik Mühendisleri Mühendisleri Odasından talepte bulunabilirler. Ancak bazı durumlarda çeşitli kamu kurumları bu ölçümlerin kurum dışından mühendisler tarafından yapılmasını talep edebilirler.

NOT: EXCEL-PDF FORMATINDA  HAZIRLANMIŞ ELEKTRİK İÇ TESİSAT KONTROL RAPORUNA  ULAŞMAK İÇİN ELEKTRİK MÜHENDİSİ KARİYER PAKETİ‘Nİ İNCELEYEBİLİRSİNİZ.


Site içi Arama

EN ÇOK OKUNANALAR

ELEKTRİK MÜHENDİSİ KARİYER PAKETİ