YÜKSEK GERİLİM İŞLETME SORUMLULUĞU

10 Mart 2019
0

YÜKSEK GERİLİM İŞLETME SORUMLULUĞU

Tags : trafo bakımı trafo sorumluluğu yg işletme sorumluluğu yüksek gerilim

Category : Genel

Arkadaşlar yüksek gerilim ve orta gerilimde çalışacak arkadaşlar için karşısına sıkça çıkacak olan yüksek gerilim işletme sorumluluğu (trafo sorumluluğu) hakkında bilinmesi gereken bilgileri bu yazımızda bulabilirsiniz.

YG İŞLETME SORUMLULUĞU NEDİR?

Yüksek Gerilim diye tabir edilen 1kV’un üzerindeki tesisler doğru işletilmediğinde can ve mal güvenliği açısından büyük tehlike yaratırlar. Bu nedenle risklerin azaltılması için bazı yasal düzenlemeler getirilmiştir. Bu yasal düzenlemeler aşağıdaki temel mevzuatlardan oluşmaktadır;

– Elektrik Kuvvetli Akımlar Tesisler Yönetmeliği
– EMO Elektrik Yüksek Gerilim (YG) Tesisleri İşletme Sorumluluğu Yönetemliği
– İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü

Mevzuat hükümlerine göre YG İşletme Sorumlusu; Yüksek Gerilim kuvvetli akım tesislerilerinde teknik konulardan sorumlu olan ve EMO (Elektrik Mühendisleri Odası) tarafından belgelendirilmiş “ELEKTRİK MÜHENDİSİ” dir. YG İşletme Sorumlusunun bir sözleşmeyle işletmelere verdiği hizmete ise YG İşletme Sorumlusu Hizmeti denmektedir.

İşletme sorumluluğu, işletmelerde tam gün ve tam yıl esasına göre çalışan belge sahibi mühendisler tarafından üstlenilir. Ancak işletmelerde yeterli ya da bu niteliklere sahip mühendisin bulunmaması durumunda bu hizmet EMO tarafından yıl sonuna kadar geçerli olmak üzere verilen Elektrik 1kV üstü ve 1kV altı tesisler SMM Belgesi ve İşletme Sorumluluğu Yetkilendirme Belgesi sahibi olan mühendisler tarafından EMO onaylı sözleşme ile üstlenilebilinir.

ÖRNEK EMO ONAYLI SÖZLEŞME İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ….

YÜKSEK GERİLİM İŞLETME SORUMLULUĞU MEVZUATI İÇİN TIKLAYINIZ…..

YG İşletme Sorumlusunun Görevleri nelerdir?

İşletme Sorumlusunun Görevleri:

1) İşletme sahibine ait olan bu Yönetmelik kapsamındaki YG tesislerinin (üçüncü şahıslarla ortak kullanılan YG tesisleri hariç olmak üzere) işletme sorumluluğunu üstlenmiş olur. İşletme sorumlusu kanunlar karşısındaki sorumluluk dışında, işletme sahibi adına enerji sağlayan kuruluşa karşı da sorumlu ve muhataptır.

2) Görevi üstlenmesini takiben mevcut YG tesislerini denetler, tesislerin hali hazır durumda işletme yönünden kusur ve eksiklerinin bulunup bulunmadığını belirler ve durumu işletme sahibine rapor eder.

3) Belirlenen işletme personelinin eğitimini yaptırır ve herhangi bir yanlış manevraya meydan vermeyecek şekilde gerekli önlemleri alır.

4) YG tesislerinin tek hat şemasını hazırlayarak YG hücrelerinin yer aldığı bölüme asılmasını sağlar.

5) Manevra yönergeleri hazırlayarak işletme personeline imza karşılığında verir. Bu yönergeler yeteri boyutta bir levhaya yazılarak Yüksek Gerilim (YG) hücrelerinin yer aldığı bölüme ayrıca asılır.

6) Güvenlik malzemelerinin yetersizliği halinde durum işletme sorumlusu tarafından işletme sahibine raporlanır ve yeterli duruma getirilmesi sağlanır. İşletme sorumlusu tarafından varolan güvenlik malzemelerinin bakımlarının, yeterli aralıklarla kontrol ve testlerinin yaptırılması sağlanır.

7)İşletmelerde gereken manevraların işletme sorumlusu tarafından yapılması esastır. Ancak işletme sorumlusu bu manevraların bir kısmını ya da tamamını yönergeler çerçevesinde kendi gözetimi altında ve sorumluluğu kendisine ait olmak üzere yetkili bir işletme personeline yaptırabilir. Yönergeler dışında yapılan manevralardan ya da personelin kişisel hatalarından doğacak kazalardan işletme sorumlusu, sorumlu değildir.

8) İşletme sırasında ortaya çıkacak arıza açmalarında, açmanın değerlendirilerek gereken manevranın yapılması işletme sorumlusunun talimatıyla gerçekleştirilir.

9) İşletme yönünden işletme sahibini enerji sağlayan kuruluş nezdinde temsil etmekle görevlidir. Enerji sağlayan kuruluştan enerji kesintisi talebinde bulunmak, yeniden enerji verilmesini talep etmek, kesinti arıza ve benzeri konularda enerji sağlayan kuruluş ile gerekli ilişkileri sürdürmek işletme sorumlusunun görevidir.

10) İşletme sahibi, enerji sağlayan kuruluş ve bakım sorumlusu ile ilgili gerekli ilişkileri sürdürerek bakım işlerinin gün ve saatini belirler ve gerekli koordinasyonu sağlar.

11) Bakım ekiplerinin tesislerde yapacakları bakımlar dolayısıyla teçhizatın gerilimden izole edilmiş ve topraklanmış olarak bakım ekibine teslimini ve bakım sonrasında teçhizatın kontrol edilerek bakım ekibinden devralınmasını ve ardından gerekli manevraların yapılarak normal işletmeye geçirilmesini sağlar.

12) Mevcut Yüksek Gerilim (YG) teçhizatının durumunu sürekli olarak izler ya da izletir. Yapacağı değerlendirme sonucunda müdahaleyi gerektirecek bir tespitin yapılması halinde durumu işletme sahibine yazılı olarak bildirir.

13) Sorumluluğu altındaki tesislerin günlük bakımının işletme personeli tarafından yapılmasını sağlar.

14) İşletmeye ilişkin topraklama testlerini, işletmenin çalışma koşullarına ve Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliğine göre düzenli aralıklarla veya gerektikçe yaptırılmasından sorumludur.

15) Gerek gördüğünde ya da en fazla dört ayda bir tesisin durumuna, yapılacak çalışmalara, varsa sorunlara, çözüm önerilerine ve alınacak önlemlere ilişkin raporunu enerji sağlayan kuruluşa, işverene ve ilgili EMO birimine vermek üzere rapor düzenler. Özel görevler ve sözleşmeler dışında enerji tüketiminin izlenmesi ve kompanzasyon tesisinin sağlıklı çalışıp çalışmadığının denetlenmesi sorumluluk kapsamında değildir. (Bu madde önemli işletme sorumlusu olduğunuz zaman işverenler bu maddenin de işletme sorumluluğunu vermeye çalışıyorlar)

ÖNEMLİ BİLİNMESİ GEREKEN BİLGİLER

EMO onaylı bir mühendisi işletme sorumluluğu için alacağı trafo sayısı ve gücü ,çin sınırlama vardır. “Elektrik Yüksek Gerilim Tesisleri İşletme Sorumluluğu Yönetmeliği`nin 9. maddesinin 6. bendi hükmünce işletme sorumluluğu üstlenen mühendislerin, 30 MVA veya 30 adet ile sınırlanmasına karar verilmiştir. Buna ek olarak 20 adet veya 20 MVA tarımsal amaçlı trafo ek olarak alabilirler.
İşletme sorumluluğu üstlenen mühendis her ay düzenli olarak trafo ve YG hücrelerini kontrol edecek ve EMO kontrol föyünü dolduracaktır.
En az senede bir kere trafo ve yg hücrelerinin bakım temizliğini yetkili mühendis tarafından yaptırılmalıdır.
“Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği” nin 60.Maddesinde geçen “Yüksek Gerilimli Kuvvetli Akım Tesislerinde can ve mal emniyeti bakımından teknik konulardan sorumlu olarak, bir elektrik mühendisi olması” hükmü uyarınca tesis sınırları içerisinde yüksek gerilim (1000 V üstü gerilim) bulunan bütün tesislerde Yüksek Gerilim İşletme Sorumlusu bulunması zorunludur.
Özetlemek gerekirse, kendi trafosu olan tüm tesislerde yüksek gerilim işletme sorumlusu olması zorunludur…

Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu Ücretleri

Elektrik Mühendisleri Odası 2019 yılı “En Az Ücret Tanımları” uyarınca ücretlendirme belirlenmektedir.

2019 yılı “En Az Ücret Tanımları”na göre Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu, Danışmanlık ve Bakım ücretlendirme tablosu aşağıdaki gibidir.

Elektrik Mühendisleri Odası internet sayfasından “En Az Ücret Tanımları” kitabına ulaşarak, almak istediğiniz hizmetin fiyatlarını öğrenebilir veya bizle iletişim kurarak fiyat teklifi alabilirsiniz.

Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu Hizmet sözleşmesi her yıl 31 Aralık itibari ile kendiliğinden son bulmaktadır. Yeni yıl ile birlikte yeni sözleşme yapılmaktadır.
Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu ücreti Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) tarafından belirlenmekte olup değişiklik olması durumunda fiyata yansıtılmaktadır.

Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu Belgesi

Yüksek gerilim işletme sorumluluğu görevini üstlenmek isteyen Elektrik Mühendisleri, Elektrik Mühendisleri Odasına (EMO) kayıt yaptırmalı ve odanın düzenlemiş olduğu “Yüksek Gerilim Elektrik Tesisleri İşletme Sorumluluğu Eğitimi” ne katılmalıdırlar. 3 gün 18 saat süren eğitim sonrası, eğitim salonunda yapılan sınavda 100 üzerinden 70 puan alan mühendislere “YG Tesislerinde işletme Sorumluluğu Yetkilendirme Belgesi” verilir.

Temel olarak elektrik mühendisleri için 1 kV altı ve 1 kV üstü tesislerde çalışma hakkı tanınmış olsa da diplomasında elektronik geçen mühendislerde, üniversite hayatı boyunca EMO internet sayfasında belirtilen fark derslerini aldığını kanıtlamak koşulu ile bu belgeye sahip olabilir. Fark derslerinin alındığının kontrolü için mühendisler odasına transkript ile başvuru yaparak, alınan derslerin incelenmesi ve Smm Hizmetleri Yönetmeliğinin 9. maddesi H bendinde 8. fıkrasında öngörülen dersleri alabilme koşulunun belirlenmesini isteyebilirsiniz. Alınması gereken dersler, eksik derslerin tamamlanması, trasnkript incelenmesi gibi konularda daha ayrıntılı bilgi için Elektrik Mühendisleri Odasının herhangi bir şubesine ulaşarak, istediğiniz konularda bilgi alabilirsiniz.

1 Mart 2019
0

Paratoner Ölçümü ve Bakımı

Category : Genel

Bu yazımızda kış aylarında çokça ilgilendiğimiz paratoner hakkında bilgi vereceğim.

Paratoner ölçüm ve bakımı yılda bir kez kanuni zorunluluk olarak yapılması gereken bir işlemdir. Kanunda belirlenen biçimde akredite kuruluşlar tarafından tesislenmiş ve lisansı alınmış paratonerlerinizin, yine akredite kuruluşlar tarafından kontrol edilmesi, ölçüm ve bakımlarının yapılması gereklidir. Aynı zamanda paratoner tek başına yıldırımdan korumaz. Muhakkak parafudr yani iç yıldırımlık sistemleri ile de koruma yapılmalıdır.
Tabii ölçümü yapan işletmenin buna yetkili olması. Ve resmi bakım lisansının olması gerekir. Size bakım belgesi veremeyen işletmenin yapacağı bakım kanun hükmünde geçersizdir.

Paratoner Ölçümü Nasıl Yapılır?
Paratoner ölçümü, aslında topraklama tesisatı ölçümü gibi yapılır. Paratoner topraklaması, eğer binada sağlıklı bir temel topraklaması varsa, eş potansiyel bara yapılarak bina tesisatına bağlanması doğru olacaktır. Bu topraklama sağlıklı değilse veya yoksa, mecburen harici bir toprak hattı kurulması gerekecektir.

Bina dışında toprağın 20-45cm altına, mümkünse en sıkı dokulu toprak zemin tercih edilerek, topraklama çubukları veya topraklama levhaları gömülür. Paratoner iniş iletkeni ile çubukların bağlantısı yapılmadan önce, yer seviyesinin üstündeki test klemensinden direnç megeri kullanılarak direnç ölçülür. Buradan elde edilen rakam 10 Ohm olmalıdır. İdeal ölçüm değeri budur. Değer yüksekse, çubuk sayısı artırılmalı ve bu değere ulaşılana kadar eklenmelidir. Periyodik bakımlarda da aynı değer alınması gerekir. Ayrıca piyasada topraklama tozu adı altında direnç düşürücü kimyasallarda bulunmaktadır. Çaresiz kalındığında kullanılabilirler.

Ölçümler 3 uçlu karşılaştıma metodu ile yapılmaktadır. Topraklama direnci ölçülecek topraklama tesisinden uzak bir noktada bir referans noktası belirlenmektedir. Topraklama direnci ölçülecek nokta ile bu referans nokta arasına gerilim ölçümü için yine bir topraklama kazığı çakılmaktadır. Referans noktasından alternatif akım gönderilerek ölçüm cihazıyla topraklama tesisinin toprak geçiş direnci ölçülmektedir.

Paratoner bakımı nasıl yapılır?

Paratoner bakımı, bütün ekipmanların genel bir kontrolüdür. Yapının dışında bulunan ve paslanmaya karşı direnci olmayan bir ekipman elbette bakıma ihtiyaç duyacaktır. Paratonerde en çok kaynak ve bağlantı noktaları ile, korozyona uğraması muhtemel parçalar bakım sırasında sorunlu çıkmaktadır. Bakım esnasında Paratoner başlığı, direk ve bağlantı noktalarının sağlamlığı kontrol edilir. Yakalama ucu ile iniş iletkeni bağlantısı önemlidir. Bu bağlantı mevcut ancak gevşekse, olmamasından daha ciddi sorunlara yol açabilir. Gevşek olmamalıdır. İniş iletkeni sağlıklı biçimde toprağa ulaşıyor olmalıdır. Toprak içi çubuk veya levhalar iletkenliğini koruyor olmalıdır. Test sırasında ölçüm değeri istenilen değerlerde çıkmıyorsa, toprak içindeki çubuklar kontrol edilmeli gerekiyorsa değişmeli veya ek yapılmalıdır. Bu gibi durumlarda çoğunlukla bağlantılarda kusur çıkmaktadır.

Paratoner Yönetmeliği ve Mevzuat

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre, Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği, Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği ve Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ile birlikte Yıldırımdan Korunma Yönetmeliği esas alınarak ölçüm ve raporlama yapılmaktadır.

Tesiste Radyoaktif paratonerler varsa 30.07.2001 tarih ve 10700-1485 sayılı genelge gereği yasaklanmış yine aynı kurum tarafından yetki belgesi verilen kuruluşlar tarafından demonte edilip Çekmece Nükleer Atom Enerji Merkezine teslim edilmesi mecburiyeti getirilmiştir.

Paratoner incelemesi ve ölçümleri ne sıklıkla yapılmalıdır?

Ölçümlerin yılda en az bir defa tekrarlanması gerekmektedir. TS EN 62305 Sayılı Standart çerçevesinde yapılan kontrol ve ölçümler sonucunda, paratoner tesisine ait topraklama direnç değeri ve inceleme raporu hazırlanmaktadır.

NOT: EXCEL-PDF FORMATINDA HAZIRLANMIŞ PARATONER ÖLÇÜM RAPORUNA ULAŞMAK İÇİN ELEKTRİK MÜHENDİSİ KARİYER PAKETİ‘Nİ İNCELEYEBİLİRSİNİZ.

28 Şubat 2019
0

Topraklama Ölçümü ve Raporlanması

Tags : örnek topraklama raporu topraklama topraklama ölçümü

Category : Genel

Merhaba Arkadaşlar bu yazımızda size topraklama ölçümü ve raporlaması hakkında kısa bir bilgi vereceğiz.

Topraklama Ölçümlerini ve Raporlamasını kim yapabilir?

Yapılacak ölçümlemeleri, raporlamaları ve uygunluk değerlendirmelerini EMO üyesi Elektrik, Elektrik-Elektronik ve Elektronik Mühendisleri EMO üyesi Serbest Müşavir Mühendis(SMM) Belgesi sahibi gerçek kişiler yapabilirler.

Topraklama tesislerinde muayene, ölçme ve denetleme:

Yönetmelik madde 10-a ‘da açıklandığı üzere her topraklama tesisi, montaj esnasında ve işletme aşamalarında periyodik olarak kontrol edilecektir.

Yapılacak kontrollar

– Gözle muayene,

– Koruma iletkenlerinin, ana ve tamamlayıcı potansiyel dengeleme iletkenleri bağlantılarının sürekliliğinin ölçülmesi ve denetlenmesi,

– Elektrik tesisinin yalıtım direncinin ölçülmesi ve denetlenmesi,

– Toprak özdirencinin ölçülmesi,

– Topraklama direncinin ölçülmesi,

– Beslemenin otomatik kesilip kesilmediğinin denetlenmesi,

– Çevrim empedansının kontrolu,

– Hata akımı koruma düzeninin kontrolu,

şeklinde sıralanmaktadır.

Yapılacak kontrollarda Yönetmelik Ek-P’de verilen şekilde formların kullanılması tavsiye olunur. Kontrol periyotlarına da aynı ekte değinilmiştir.

NEDEN TOPRAKLAMA YAPILIR?

İnsanların ve evcil hayvanların can güvenliğini sağlamak amacıyla gerilimin etkin değeri 50 voltun üstünde olmamalıdır. Ayrıca, herhangi bir hata anında (teknik hatalar, aşırı akımlar, yalıtımın bozulması, delinme ve bozulmalar vs) ortaya çıkan tehlikeli akımların toprağa akıtılması için topraklama yapılmaldır. Topraklanmış bir üretim tesisimde çalışan personeli elektrik şoklarından korunur, tesis içerisindeki aygıtların elektrik arızalarına karşı arızalanmalarını önlenir, elektrik enerjisinin güvenirliği ve sürekliliği artar.

TOPRAKLAMA EN AZ KAÇ OHM OLMALIDIR?

Koruma topraklamalarında yönetmelikte bir sınır değer bulunmamaktadır. Sınır değer hesabı sistemin türüne (TT, TN), eşdeğer değer üzerinde bulunan açma cihazlarına(sigorta türü), artık akım anahtarı(kaçak akım rölesi) bulunmasına göre ölçümü yapan mühendis tarafından hesaplanmaktadır. Topraklama direncinin uygunluğu ancak bu hesap yöntemi ile belirlenmektedir. Bu nedenle özellikle küçük güç tüketimli işletmelerde ve evlerde artık akım anahtarlarının konulması tavsiye edilmektedir.

NASIL ÖLÇÜM YAPILIYOR…

Topraklama Ölçümü için yaygın kullanılan 2 ölçüm methodu mevcuttur. Bunlar;

Üç Uçlu Karşılaştırma yöntemi ( 2 Kazıklı Ölçüm yöntemi )
Çevrim Empedansı Ölçüm Yöntemi ( Faz nötr ve toprak arasında çevrim empedansı )

yukarıdaki 2 ölçüm yöntemine göre de topraklama ölçümleri yapılmaktadır.

Üç Uçlu Karşılaştırma yöntemi için 2 adet 20-25 cm uzunluğundaki kazığımızı birbirinden en az 5-6 metre uzaklık olacak şekilde dolgu toprak olmayan toprak alana çakmak suretiyle cihazımıza kablo çekiyoruz. cihazımızdan da ölçüm yapacağımız noktalara ölçüm kablosu çekerek ölçümleri gerçekleştiriyoruz. bu ölçüm methodunda kazıklar ve cihaz arasında uzun bir kablo kullanılmasında sakınca yoktur. ölçü cihazı ile ölçüm yapılacak nokta arasında kullanılacak ölçüm kablosunun ise uzun olması , ölçülen direnç değerinin artmasına sebep olacağından, bu fazla direnç değerini tespit edip, ölçüm değerinden düşmemiz gerekmektedir.

Çevrim empedansı yönteminde ise faz ve nötr hattını bulabildiğimiz her noktada fazla bir kablo çekme zahmeti duymadan ölçüm yapabiliyoruz. dolayısıyla 30 katlı bina tepesinde yada -6.cı bodrum katında dahi bu ölçümleri yapma imkanını çok rahatlıkla bulabilmekteyiz. Pratik bir ölçüm yöntemi olması sebebiyle yaygın olarak bu ölçümü kullanmaktayız. Faz ve nötr hattını priz yada panodan almak suretiyle, topraklamayı istediğimiz her noktadan alabilmekteyiz.

PEKİ HANGİ NOKTALARDAN ÖLÇÜMLER ALINIYOR

Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği son tüketici noktasına kadar topraklama kontrollerinin yapılmasını istemektedir. Bu şu demektir; sanayide makinalara kadar, ofislerde prizlere kadar kontrollerin yapılması gerekir.

Büyük Kurumlarda;

Ana Dağıtım Panoları
Kompanzasyon Panoları
Jeneratörler, Jeneratör transfer panoları
UPS’ler ve panoları
Kazan dairesi , makine, pompa ve panolar
Kat dağıtım Panoları
Varsa turnikeler
Yemekhane, bulaşık makine, buzdolabı, benvari
Kat ofislerinden bazılarından örnekleme amaçlı prizler
Asansör makine dairesinde, asansör gövdesi, besleme ve kumanda panoları
Varsa klima ve havalandırma santralleri
V.b.

Sanayide ;

Ana Dağıtım Panoları
Kompanzasyon Panoları
Jeneratörler, Jeneratör transfer panoları
UPS’ler ve panoları
Kazan dairesi , makine, pompa ve panolar
Kat dağıtım Panoları ve Tali Dağıtım Tabloları
Kat ofislerinden bazılarından örnekleme amaçlı prizler
Kullanılan sabit makinalar, vinçler, elektrikli kapılar, regülatörler

Akaryakıt İstasyonları;

Ana Dağıtım Panoları
Kompanzasyon Panoları
Jeneratörler, Jeneratör transfer panoları
UPS’ler ve panoları
Tali Dağıtım Pano ve tabloları
Pompa gövdeleri
Statik yük alıcı levhalar
tanker boşaltma barası
Kullanılan sabit makinalar
Katodik Koruma ölçümleri

Ofisler;

Sigorta Dağıtım Tablosu
UPS’ler ve panoları
Bölümlerden prizler
varsa sabit makinalar

Ölçümlerin sonuçlarını listeleyerek, sigortaların açma akımlarına göre hesaplayarak sınır değerleri tespit edip, ölçtüğümüz değerlerin uygunluklarını değerlendiriyoruz. Topraklamalar yönetmeliği Madde 10/c-2 de tavsiye edilen koruma topraklama değeri 1 ohm olarak belirtilmesi üzerine sınır değer hesaplamak için sigorta tespiti yapamadığımız noktalarda Pano ve makina gövdeleri için 1 ohm sınır değerini baz almaktayız.

TT sistemlerde sınır değer ( Ra=50v/Ia) ile hesaplanır.
TN sistemlerde sınır değer ( Zs=230v/Ia) ile hesaplanır.

In: Koruma elemanının anma akımı
Ia: Koruma elemanının açma akımı (B: 5 In , C: 10 In , D: 15 In )
Zx: Ölçülen çerim empedansı
ZS: Hesaplanan sınır çevrim empedansı (TT şebeke için ZS = 230 V / Ia)
Rx: Ölçülen topraklama yayılım direnci
RA: Hesaplanan sınır topraklama direnci (TT şebeke için RA = 50 V / Ia)

NOT: TT sistemlerde ( Ra=50v/Ia) bu formüle göre toprak direncini yakalamak çok zordur. Bunun için Elektrik İç Tesisat Yönetmenliğine göre her linyenin önünde artık akım anahtarı yani eski adı ile kaçak akım rölesi olmak zorundadır. Genelde bina girişine 300 mA (A.A.A ) diğer tali ve linye önlerine 30 mA (A.A.A) takılır.Bu durumda ;

300 mA kaçak akım röleleri için Iα(A)=0,3 A
30 mA kaçak akım röleleri için Iα(A)=0,03 A

( Ra=50v/Ia) formülünde yerine koyduğumuzda 300 mA için Ra: 166,6 Ω

30 mA için Ra: 1666,6 Ω gibi yüksek değerler çıkıyor. Ama biz 100 Ω değerinden sonrası için topraklamanın çok zayıf olduğunu ve ıslak yerler olabileceği için A.A.A olan yerlerde toprak sınır değerini Ra: 80 Ω olarak almaktayız.

ÖRNEK TOPRAKLAMA RAPORU İÇİN TIKLAYINIZ……

Topraklama Muayene ve Ölçüm Periyotları

Çeşitli topraklama tesislerinin işletme dönemi içindeki muayene,ölçme ve denetlemelere ilişkin önerilen periyotlar aşağıda verilmiştir:

→ Elektrik üretim iletim ve dağıtım tesisleri (enerji nakil ve dağıtım hatları hariç) için : 2 yıl

→ Enerji nakil ve dağıtım hatları için : 5 yıl

Sanayi tesisleri ve ticaret merkezleri için :

→ Topraklamalara ilişkin dirençlerinin muayene ve ölçülmesi : 1 yıl

→ Topraklama tesisleri ile ilgili diğer muayene,ölçme ve kontroller : 2 yıl

Sabit olmayan tesisler için :

→ Sabit işletme elemanları için : 1 yıl

→ Yer değiştirebilen işletme elemanları için : 6 ay

Parlayıcı,Patlayıcı Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerleri ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük kapsamındaki topraklama tesisleri ile ıslak ortamlarda çalışılan işyerlerindeki topraklama tesislerinin muayene,ölçme ve denetleme periyotları bir yılı aşamaz.

Topraklama Ölçümlerini Özetlemek Gerekirse

Topraklamanın önemi, İşletme cihazlarında herhangi bir kısa devre, yalıtım bozukluğu, insan veya canlılar kaynaklı oluşabilecek her türlü hatalar sonucu elektrik çarpmalarını önlemektir.

Ayrıca insan vücudunun yönetmelik ve yapılan hesaplar sonucu elektrik çarpmasına ne kadar süre ve gerilim seviyesinde dayanabildiği belirtilmektedir.

Müsaade edilen dokunma gerilimleri;

AG(Alçak Gerilim) tesislerinde : 50 V

Islak yer, şantiye vb. alanlarda : 25 V

AG şebekelerde hatalı devre 5 s içinde kesilmek zorundadır.

Ayrıca Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği madde8-a4/iii belirtildiği üzere yapılan topraklamanın direnç değeri hususunda;

R < 50 V / Ia şartının hesabını istemektedir.

Ülkemizde topraklama sistemleri genel olarak TT- tipi sistemdir. Bu tip şebekelerde topraklama geçiş direncinin gerekli korumayı yapabilmesi için çok küçük değerlerde olması gerekmektedir. İstenilen topraklama direnç değerini elde etmek pratikte mümkün olmadığından Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliklerinde TT şebekelerde Kaçak Akım Rölesi (A.A.A) kullanımını zorunlu kılmıştır.

« Önceki sayfa — Sonraki sayfa »

Author Archives: ADEM KARAÇOMAK

0