Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü
Category : GERİLİM DÜŞÜMÜ ve AKIM KONTROL HESABI
1) GERİLİM DÜŞÜMÜ HESABI
Tüm alıcılar, çektiği akımdan dolayı hat iletkenleri üzerinde düşen bir gerilime sebep
olur. Bu da elektrik şirketi bağlantı noktasındaki 220 V değerindeki gerilimin elektrikli cihaz
bağlantı noktasında daha düşük bir değerde olmasına sebep olur.Bu sebeple bu gerilim düşümünün kabul edilebilir bir seviyede tutulması için doğru iletken ve kesitinin seçilmesi gerekir. Bu yapıldıktan sonra da sağlaması yapılır. İşte bu sağlama hesabına “Gerilim Düşümü Hesabı” denir.
Yapılan projelerde ana kolon, kolon ve linye hatlarında kullanılan iletken kesitlerinin
uygun olup olmadığı gerilim düşümü kontrolü ile belirlenir. Bu amaçla tüm aydınlatma
projelerinde en uzun ve en güçlü linyeler için iletken kesitin uygunluğu belirlenir.
Çamaşır makinesi ve buzdolabı gibi cihazlar iç tesisat yönetmeliğine göre ayrı linye
ile besleneceğinden, genellikle gerilim düşümü hesaplamalarında bu linyeler dikkate alınır.
Projelerde, ana besleme, kolon, en uzun ve en yüklü linye hattı için gerilim
düşümü hesabı yapılacaktır. İletken kesitleri, ayrıca akıma göre kontrol edilecektir. Ana
besleme hattı ve kolon hatları için, talep faktörleri dikkate alınacak ve gerilim düşümü talep faktörüne göre hesaplanacaktır.
Gerilim Düşümünde Kullanılan Formüllere aşagıdaki resimden ulaşabilirsiniz.
İç Tesisler Yönetmeliği’ne göre; transformatör alçak gerilim çıkışı ile en son tüketici noktası arasındaki bağıl gerilim düşümü işletme geriliminin %5 ’ni geçmemelidir (işletme gerilimi:380V).
Generatör ve trafolar nominal gerilimleri, işletme geriliminden %5 daha büyük olacak şekilde seçilirler. Generatör ve trafoların akım çekilmediği, yüksüz durumdaki çıkış gerilimleri nominal gerilimleridir. Akım çekildiği durumda trafo ve generatörün iç dirençlerinden dolayı yükteki gerilimleri, işletme gerilimine yaklaşık eşit olur. (İşletme gerilimi 380 V iken, generatör veya trafonun nominal gerilimi 400 V olur)
Projelerde Yapılan Hesaplamalarda:
1. Enerjisini şehir elektrik şebekesi A.G den alan tesislerde;
Elektrik Tesisleri Yönetmeliği esaslarına göre hareket edilir. Bu tesislerde bina ana dağıtım panosu (kofre) ile en son tüketici arasındaki gerilim düşümü
a) motor tesisatlarında %3;
b) aydınlatma tesisatlarında %1.5‘den az olamaz.
2. Kendi transformatörü olan tesislerde
a) 400 V trafo nominal gerilimine göre izin verilen bağıl gerilim düşümü %10 dur (en fazla 40 V).
b) 380 V işletme gerilimine göre izin verilen bağıl gerilim düşümü %5 dir.
Yani;
üç fazlı sistemde:
380 V × %5=19 V
380V – 19V = 361 V (cihaz çalışma gerilimi)
tek fazlı sistemde:
220V x %5 = 11V
220V – 11V = 209V (cihaz çalışma gerilimi)
En son cihazın bağlandığı tali pano ile cihaz arasındaki gerilim düşümü;
a. motor tesisatlarında %3;
b. aydınlatma tesisatlarında %1,5 ’ ü geçmemelidir.
: Konunun pekişmesi için yukarıdaki bilgileri tekrarında bulundum.
EXCEL formatında gerilim düşümü hesabını aşağıdaki Kariyer Paketinden ulaşabilirsiniz.
:Formüller makrolarla excele yazılmıştır makroları etkinleştirin ve gerekli değerleri giriniz.
NOT: EXCEL-PDF FORMATINDA HAZIRLANMIŞ GERİLİM DÜŞÜMÜ HESAPLAMALARINA ULAŞMAK İÇİN ELEKTRİK MÜHENDİSİ KARİYER PAKETİ‘Nİ İNCELEYEBİLİRSİNİZ.
a) Enerjinin şehir elektrik şebekesi A.G ‘den olan tesislerde ;
- motor tesisatlarında %3
- aydınlatma teisatlarında %1.5 ‘ den az olmamalıdır.
b) Kendi transformatörü olan tesislerde ;
- 400 V trafo nominal gerilimine göre izin verilen bağlı gerilim düşümü %10′ dır.(en fazla 40V)
- 380 V işletme gerilimine göre izin verilen bağıl gerilim düşümü %5’dir.
Kabloların Taşıyacağı Akım Kapasite Tabloları
Kabloların akım taşıma kapasiteleri, kabloların imalat şekli ve kullanılacakları ortama
göre üç gruba ayrılmışlardır. Yapacağımız akım kontrollerinde kullandığımız iletken
kesitlerini bu tabloya göre seçeceğiz.
: Aşağıdaki resim örnek için verilmiştir, uygulamada firma katalog veya mühendis/teknikerler odalarının hazırlamış oldukları akım taşıma kapasiteleri kablolarından faydalanılacaktır.
2) AKIM KONTROLÜ HESABI
Akım kontrolü hesabı ana kolon ve kolon hatlarında kullanılan kabloların akım taşıma
kapasitelerinin test edilmesidir. Bir anlamda kullanılan iletken kesitinin uygunluğunun
onaylanmasıdır. Hesaplama; besleme geriliminin 2 Faz ve ya 3 faz olmasına göre yapılır.
Hesaplamaları aşagıdaki resimden ve linklerden ulaşabilirsiniz.
NOT: EXCEL-PDF FORMATINDA HAZIRLANMIŞ AKIM KONTROL HESAPLAMALARINA ULAŞMAK İÇİN ELEKTRİK MÜHENDİSİ KARİYER PAKETİ‘Nİ İNCELEYEBİLİRSİNİZ.
Kontroller yapıldıktan sonra örneğin ;
19A < 47A uygundur.
24.7A < 47A uygundur.
4*6 mm2 NYM kablonun en fazla çekebileceği akım kapasitesi 47A
olduğundan kullanılan iletken kesiti uygundur şeklinde yazılır.
