Author Archives: ADEM KARAÇOMAK

  • 0

YG İş Güvenliği Ekipmanları

Yüksek gerilim / Orta Gerilim tesisleri iş güvenliği ekipmanları

 

4/RC EN 6903/2003 standardı

D1 Elektrik 10.000V Barkot no: EN 5032/1999

Çizme/Ayakkabı : Yüksek gerilim / Orta gerilim

Eldiven : Yüksek gerilim / Orta gerilim

Kullanım yeri: 31,5 kV 34 kV, 36 kV Trafo ve kesici hücreleri

Baret : Yüksek gerilim / Orta gerilim

Istaka : Manevra ıstakası veya ıstankası olarak da adlandırılır. Temel olarak ayırıcının açma kapama işlemi sırasında kullanılacağı düşünülse de yalıtkan müdahale aracı olduğu için çarpılmakta olan bir kişinin kurtarılmasından, yere düşen canlı ucun izole edilmesine kadar birçok nokta da ihtiyaç duyulabilir.

Manevra ıstakası sadece yüksek gerilimde değil aynı zamanda tüm yaklaşılmasının tehlikeli olduğu her yerde kullanılabilir. Örneğin;

  • Yüksek gerilim müdahalelerinde tutma ve çekme,
  • Asitli ortamlarda,
  • Sıcak noktalarda,
  • Girilmesinin zor ve/veya tehlikeli olduğu alanlarda,
  • Uzanarak bir işlevin yapılacağı, tutulup çekileceği noktalarda kullanılabilir.

Sehpa : İzole zemin yaratmak için kullanılır.

Paspas : İzole Zemin yaratmak için kullanılır.

Hat Tüfeği : Enerji nakil hatlarında gerilim olup olmadığını kontrol eden ve hat üzerinden kısa devre ederek statik elektriğe karşı önlem alınmasında kullanılan malzemelerdir. Hat tüfeği, yay sıkıştırmalı olarak ok atan bir aparattır. Oka bağlanan ince telin hat üzerinden geçerek karşı taraftan aşağıya inmesi ve bu andan itibaren hattaki kabloların hepsine dokunduğu için kısa devre etmesi mantığıyla çalışır. Bu işlem sonrası toprak çubukları ile ince telin topraklanması dolayısıyla hattın topraklanması sağlanır. Fazda gerilim olması durumunda tel kopacağı için gerilim kontrolünün yapılması için de kullanılır.

Gerilim Dedektörü : Yüksek gerilim tesislerinde çalışma yapma öncesinde kesme, ayırma, topraklama işlemleri sırasıyla yapılsa da müdahale etmeden önce gerilim yokluğunun kontrol edilmesi gerekir. Bu aşama da gerilim dedektörleri devreye girer. Çalışma mantığı evimizde kullandığımız kontrol kalemi ile aynıdır. Sadece kontrol kalemleri evde kullanılan 220 V alçak gerilim için uygun iken gerilim dedektörü 36 kV seviyelerinde kullanıma uygundur. Çeşitleri olmakla birlikte genelde yalıtkan bir manevra ıstakası ve ucunda gerilimi kontrol eden dedektörden oluşur. Boyları kullanılacağı gerilim seviyesine göre ayarlı olup, 36 kV  seviyesi için 1,50-2 metre civarındadır. Kontrol ettiği noktaya yaklaştırılır, gerilim var ise hem sesli hem ışıklı uyarı verir. Gerilim dedektörünü kullanırken diğer güvenlik  önlemlerini (izole eldiven takmak gibi) de almak riski en düşük seviyeye çekmek için faydalıdır.

Giysi : Ark oluşumuna karşı dayanıklı, oluşacak arkın vücuda zararını minimum seviyeye indirecek özelliklerde elbise olmalıdır.

Gözlük : Oluşabilecek arklara karşı gözü korumak için kullanılacak.

Vizör (Yüz koruma): Oluşabilecek arklara karşı yüzün tamamını korumak için kullanılacak.

Kulaklık : Gürültülere karşı korunmak amacıyla kullanılacak.

Burada belirtilenler en yaygın olarak kullanılan iş güvenliği malzemeleri olmakla birlikte tesise, mevcut yapıya uygun başka güvenlik önlemleri de alınabilir. Ayrıca  burada belirtilen önlemler bir bütün olarak düşünülmeli, birisinin yerine diğeri kullanılmamalıdır. İzole halının üstüne sehpayı koyarak, sehpa üstünde işlem yaparken özel ayakkabı/çizme giymek ve eldiven kullanmak gibi. Unutulmamalıdır ki hiçbir önlemin, %100 başarı sağlayacağının garantisi yoktur. Onun için mümkün olan tüm önlemleri aynı anda almak iş kazası riskini en düşük seviyeye indirecektir.


  • 0

İzolasyon Trafosu

İzolasyon  Trafosu

İzolasyon Trafosu,  primer ve sekonder sargılarının elektriksel olarak birbirinden tamamen yalıtımlı bir şekilde imal edildiği, giriş ve çıkış gerilimlerinin aynı olduğu bir transformatör çeşididir. Sargılar arasında yalıtım olduğu için primer giriş tarafında oluşacak bir hatanın sekonder tarafını etkilememesi amacıyla kullanılır. Genelde hamam, ıslak zeminler, hastaneler, gemiler gibi tehlikenin yüksek olduğu yerlerde kullanılır. Sekonder ve primeri arasında elektriksel bağlantı olmadığı için elektrik çarpması ihtimalini zayıflatır. Şehir şebekesinde oluşan  manyetik kirliliğin, hassas yüklere aktarılmasını önlemek için düşük güçlü ve hassas cihazların bulunduğu yerlerde kullanılır.

İzolasyon transformatörleri ekstra maliyet getireceği için genellikle güç devrelerinde tercih edilmez. Daha hassas yüklerin bulunduğu kumanda devrelerinde izole trafolar kullanımı daha yaygındır.

İzolasyon transformatörlerinde giriş ve çıkış arasında elektriksel bir bağlantı yoktur. Elektrik her zaman kaynağına dönmek ister teorisini göz önüne aldığımızda izole trafo çıkışında uçlardan bir tanesine dokunmak, elektrik çarpması olayını meydana getirmemelidir.  Ancak her zaman çalışma yaparken tüm riskler varmış gibi düşünerek gerekli önlemler alınmalıdır. İzole trafo çıkışında tek uca dokunmada çarpılma riski olmasa bile iki uca aynı anda dokunma olursa tehlike oluşur ve elektrik çarpması olur.

Aşağıda gemiler için örnek bir kullanıma yer verilmiştir. Gemi izole trafo kullanıldığı için enerjiyi aldığı sahil kısmından izole olmuş durumdadır.


  • 0

Kuru Tip Trafolar

Kuru Tip Trafolar

Kuru tip trafolar,  manyetik devresi ve sargıları tamamen dökme reçine içinde bulunan transformatörlerdir.  Yağlı  tip trafolarda yağın görevlerinden yalıtım bu reçine tarafından yapılırken soğutma için genellikle doğal soğutma (AN) kullanılır. İhtiyaca göre değerlendirilip bazı durumlarda fan ile soğutma da kullanılmaktadır.   Son dönemler de reçine teknolojisinin gelişmesiyle ilk üretime başladıkları yıllarda 10 kv seviyelerinde tercih edilen kuru tip trafolar artık 36 kv dahil yaygın bir kullanım alanına ulaşmaktadır.

Kuru Tip Transformatörlerin Avantajları,

  • Reçine trafonun içene vakum altınsa yerleştirilerek sargıların en derinlerine kadar ulaşması sağlanır. Böylece sargılar neme karşı korunmuş olur ve trafonun ömrü uzar.
  • Kuru tip trafolar, atmosfere yağ ve zehirli gazlar bırakmaz, dolayısıyla çevreye zararları yoktur.
  • Yalıtımda kullanılan reçine, kolay tutuşmayan, yangına karşı dayanıklı ve arka maruz kaldığında bile zehirli gaz yaymayan özelliklerdedir. Dolayısıyla kuru tip trafolar, yangına karşı dayanımlıdır.
  • Nemli ve kirli ortamlarda kullanıma uygundur.
  • Tamamen reçine kaplı olduğu için oluşturdukları gürültü seviyeleri düşüktür.
  • Daha küçük yapılı oldukları için daha az yer kaplarlar ve kurulum aşamasında maliyet olarak daha uygundurlar.
  • Muhafaza kullanılarak insanların  yoğun olarak bulunduğu ortamlarda kullanmak mümkündür.

 

  • Muhafazalı Kuru Tip Trafo

    Muhafazalı Kuru Tip Trafo

Kuru tip trafolar; nem, toz gibi dış etkilere dayanıklı olduğu, tamamen reçine içinde ve iyi yalıtımlı olduğu, reçine sayesinde yangına karşı korumalı olduğu gibi özellikleri düşünüldüğünde, okul, hastane gibi yoğun insan yaşayan yerlerden, barajlar, hava alanları, demir yolları gibi zorlayıcı ortamlara kadar pek çok yerde kullanıma uygundur.

Kuru tip trafolarda kademe değiştirme işlemi yağlı tip trafolarda olduğu gibi kazanın üstünde bulunan bir kumanda mekanizması ile değil, yüksek gerilim sargılarının yan tarafında bulunan civatalı bağlantılar ile değiştirilir. Trafo tanıtım kartı üzerinde hangi kademenin hangi şekilde bağlanacağı ve kademelerde voltaj değerleri gözükmektedir. Bu bilgiler eşliğinde yapılan hesaplamalar sonucu trafonun hangi kademe de olması gerektiği bulunur. Yine trafo tanıtım kartında yer alan bilgilere göre bu kademe için gerekli bağlantı yapılarak kademe değiştirilmiş olur. Önemli olan nokta ise trafoya müdahale etmeden önce enerjinin kesilmesi ve gerilim dedektörü yardımıyla enerjinin olmadığının kontrol edilmesi olacaktır. Unutmamak gerekir ki yapacağımız işlem ne olursa olsun ilk önceliğimiz iş güvenliği olsun…


Site içi Arama

EN ÇOK OKUNANALAR

ELEKTRİK MÜHENDİSİ KARİYER PAKETİ