AYDINLATMA HESABI

6 Nisan 2015
0

AYDINLATMA HESABI

Işık Akısı Tanımı:

Işık akısı Lümen ( lm ); bir ışık kaynağının her doğrultuda verdiği toplam ışık miktarıdır. Işık kaynağına verilen elektrik enerjisinin, ışık enerjisine dönüşen kısmıdır. Buna kullanılan armatürün verimi de diyebiliriz.

Aydınlık şiddeti Tanımı:

Birim yüzeye düşen ışık akısı toplamına aydınlık şiddeti denir. Bir ışık kaynağının her
doğrultuda verdiği ışık seviyesini belirtir. Aydınlık şiddetinin birimi lükstür.

İyi Bir Aydınlatmanın Sağlayacağı Faydalar

Gözün görme yeteneği artar ( görüş keskinliği, görme hızı artar).
Göz sağlığı korunur, görme bozuklukları önlenmiş olur.
Görsel performans artacağından, yapılan işin verimi artar böylece ekonomik yarar sağlanır.
Psikolojik açıdan da görsel konfor sağlanır. Yararlanıcı içinde bulunduğu ortamda kendini daha mutlu hisseder.
İyi görememe ya da görme yanılgılarından doğabilecek kazalar azalır.
Güvenlik duygusu sağlanır.

NEDEN AYDINLATMA HESABI YAPARIZ?

En az aydınlık düzeyine göre yapılan aydınlatma hesabı sonucu kullanılacak armatür sayıları, güçleri ve toplam aydınlatma gücü ortaya çıkar.Bu sayede yukarıda saydığımız aydınlatmanın faydalarını sağlamış oluyoruz.

aydınlatma şiddeti tablosu (tablo 1.2)

: Konut projelerinde , aydınlatma gücünü aydınlatma hesabı yapmadan belirlemek istiyorsak metre kareye 12 W gelecek şekilde aydınlatma gücü belirleyebiliriz. Bu da yaklaşık 50 lux’e denk gelmektedir.

Konutlarda aydınlatma hesabı yapacaksak kompakt floresanlarla yapacağız. Kompakt floresanla yaptığımız aydınlatma hesabı 50 lux-100 lux yeterlidir.
Bürolarda aydınlatma hesabında kontrol arkadaşımızın söyleyeceği aydınlık şiddeti ve armatür çeşidine göre yapacağız. Adalet bakanlığı bürolarda ATY 4-14 armatür koridorlarda ATY-1 armatür kullanır.Bayındırlık bakanlığı bürolarda ATY-2 koridorlarda ATY-1 armatür kullanır. Dolasıyla hangi idari birimle iş yapacaksak onlardan armatür cinslerini öğrenmeliyiz.
Aydınlık şiddetini , bayındırlık bakanlığı bürolarda 250 lux , adalet bakanlığı 500 lux ister.

Aydınlatma projesinde armatür cinsini belirledikten sonra aydınlatma hesabı ve armatür yerleşimine geçilir.

: Konutlarda, aydınlatma hesabı yaparken formüllerle uğraşmayacağız. Aşağıdaki indirme linklerinde yatak odası,oturma odası, mutfak,salon ve çocuk odası için excel formatında hazırlanmış aydınlatma hesabı vardır siz sadece gerekli değerleri girmeniz yeterli olacaktır.

AYDINLATMA HESABI NASIL YAPILIR ?

Konutların aydınlatma hesabını yukarıda da dediğim gibi excel formatında basitce hesaplayabiliriz. Ancak büro veya daha değişik yerler için aydınlatma hesabını formüller kullanarak yapacağız. Sırasıyla bu formülleri açıklayalım….

1) ODA İNDEKSİ

İlk önce odamızın oda indeksini buluyoruz.

Burada dikkat etmemiz gereken “H “ armatürle çalışma yüzeyi arasındaki yüksekliktir.Her armatür yerine monte edildiğinde lamba genellikle tavandan 20 ile 60 cm aşağıdadır. B tipi glop armatürlerde mesafe alınmaz, ama örneğin avizeler için tij boyu 60 cm alınabilir. Çalışma düzlemi de genellikle masa boyu olan yerden 70- 80 cm olarak düşünülür. Oturma düzleminde de 50 – 60 cm düşünülebilir.

2) GEREKLİ TOPLAM IŞIK AKISI

Oda endeksini bulduktan sonra oda endeksini kullanarak verim tablosundan verimi buluyoruz.

aydınlatma verim tablosu (tablo 1.3)

bakım faktörü tablosu (tabo 1.4)

yansıtma katsayıları

Verimi tablodan bulduktan sonra gerekli ışık akısını aşağıdaki formülden buluyoruz.

gerekli toplam ışık akısı

Buradan gerekli ışık akısını (lümen)olarak hesaplarız. Bu lümeni karşılamak için ;

TTL 4*18W floresan lamba (60*60)→→→watt başına 70-80 lümen üretir.
TS 4*14W floresan lamba (60*60) →→→ watt başına 90-100 lümen üretir.
18 W ‘lık armatürün ışık akısı 1200 lümen
14 W ‘lık armatürün ışık akısı 1350 lümendir.

: Güç azaldığı zaman verdiği ışık akısı artar.

3) GEREKLİ ARMATÜR SAYISI

Bulduğumuz değerlerle gerekli armatür sayısını hesaplarız.

gerekli armatür sayısı hesabı

ARMATÜR YERLEŞİMİ

Bulduğumuz armatür sayısını odamıza uniform olarak yerleştirmeliyiz. Aşağıdaki resimdeki oranlarla yerleşimimizi yaparız.

uniform armatür yerleşimi

Aşağıdaki KARİYER PAKETİNDEN excel formatında değişik aydınlatma hesaplarına ulaşabilirsiniz..

: Excel dosyasının içine formüller makrolarla yerleştirilmiştir. Değerleri girmeden önce makroları etkinleştirin.

NOT: EXCEL-PDF FORMATINDA HAZIRLANMIŞ AYDINLATMA HESAPLAMALARINA ULAŞMAK İÇİN ELEKTRİK MÜHENDİSİ KARİYER PAKETİ‘Nİ İNCELEYEBİLİRSİNİZ.

BU KONULAR DA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:

Şalt Pano Malzemeleri

6 Nisan 2015
2

Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü

Tags : Akım kontrolü hesabı gerilim düşümü hesabı

Category : GERİLİM DÜŞÜMÜ ve AKIM KONTROL HESABI

1) GERİLİM DÜŞÜMÜ HESABI

Tüm alıcılar, çektiği akımdan dolayı hat iletkenleri üzerinde düşen bir gerilime sebep
olur. Bu da elektrik şirketi bağlantı noktasındaki 220 V değerindeki gerilimin elektrikli cihaz
bağlantı noktasında daha düşük bir değerde olmasına sebep olur.Bu sebeple bu gerilim düşümünün kabul edilebilir bir seviyede tutulması için doğru iletken ve kesitinin seçilmesi gerekir. Bu yapıldıktan sonra da sağlaması yapılır. İşte bu sağlama hesabına “Gerilim Düşümü Hesabı” denir.

Yapılan projelerde ana kolon, kolon ve linye hatlarında kullanılan iletken kesitlerinin
uygun olup olmadığı gerilim düşümü kontrolü ile belirlenir. Bu amaçla tüm aydınlatma
projelerinde en uzun ve en güçlü linyeler için iletken kesitin uygunluğu belirlenir.
Çamaşır makinesi ve buzdolabı gibi cihazlar iç tesisat yönetmeliğine göre ayrı linye
ile besleneceğinden, genellikle gerilim düşümü hesaplamalarında bu linyeler dikkate alınır.

Projelerde, ana besleme, kolon, en uzun ve en yüklü linye hattı için gerilim
düşümü hesabı yapılacaktır. İletken kesitleri, ayrıca akıma göre kontrol edilecektir. Ana
besleme hattı ve kolon hatları için, talep faktörleri dikkate alınacak ve gerilim düşümü talep faktörüne göre hesaplanacaktır.

Gerilim Düşümünde Kullanılan Formüllere aşagıdaki resimden ulaşabilirsiniz.

İç Tesisler Yönetmeliği’ne göre; transformatör alçak gerilim çıkışı ile en son tüketici noktası arasındaki bağıl gerilim düşümü işletme geriliminin %5 ’ni geçmemelidir (işletme gerilimi:380V).

Generatör ve trafolar nominal gerilimleri, işletme geriliminden %5 daha büyük olacak şekilde seçilirler. Generatör ve trafoların akım çekilmediği, yüksüz durumdaki çıkış gerilimleri nominal gerilimleridir. Akım çekildiği durumda trafo ve generatörün iç dirençlerinden dolayı yükteki gerilimleri, işletme gerilimine yaklaşık eşit olur. (İşletme gerilimi 380 V iken, generatör veya trafonun nominal gerilimi 400 V olur)

Projelerde Yapılan Hesaplamalarda:

1. Enerjisini şehir elektrik şebekesi A.G den alan tesislerde;

Elektrik Tesisleri Yönetmeliği esaslarına göre hareket edilir. Bu tesislerde bina ana dağıtım panosu (kofre) ile en son tüketici arasındaki gerilim düşümü

a) motor tesisatlarında %3;

b) aydınlatma tesisatlarında %1.5‘den az olamaz.

2. Kendi transformatörü olan tesislerde

a) 400 V trafo nominal gerilimine göre izin verilen bağıl gerilim düşümü %10 dur (en fazla 40 V).

b) 380 V işletme gerilimine göre izin verilen bağıl gerilim düşümü %5 dir.

Yani;

üç fazlı sistemde:

380 V × %5=19 V

380V – 19V = 361 V (cihaz çalışma gerilimi)

tek fazlı sistemde:

220V x %5 = 11V

220V – 11V = 209V (cihaz çalışma gerilimi)

En son cihazın bağlandığı tali pano ile cihaz arasındaki gerilim düşümü;

a. motor tesisatlarında %3;

b. aydınlatma tesisatlarında %1,5 ’ ü geçmemelidir.

: Konunun pekişmesi için yukarıdaki bilgileri tekrarında bulundum.

EXCEL formatında gerilim düşümü hesabını aşağıdaki Kariyer Paketinden ulaşabilirsiniz.

:Formüller makrolarla excele yazılmıştır makroları etkinleştirin ve gerekli değerleri giriniz.

NOT: EXCEL-PDF FORMATINDA HAZIRLANMIŞ GERİLİM DÜŞÜMÜ HESAPLAMALARINA ULAŞMAK İÇİN ELEKTRİK MÜHENDİSİ KARİYER PAKETİ‘Nİ İNCELEYEBİLİRSİNİZ.

a) Enerjinin şehir elektrik şebekesi A.G ‘den olan tesislerde ;

motor tesisatlarında %3
aydınlatma teisatlarında %1.5 ‘ den az olmamalıdır.

b) Kendi transformatörü olan tesislerde ;

400 V trafo nominal gerilimine göre izin verilen bağlı gerilim düşümü %10′ dır.(en fazla 40V)
380 V işletme gerilimine göre izin verilen bağıl gerilim düşümü %5’dir.

Kabloların Taşıyacağı Akım Kapasite Tabloları

Kabloların akım taşıma kapasiteleri, kabloların imalat şekli ve kullanılacakları ortama
göre üç gruba ayrılmışlardır. Yapacağımız akım kontrollerinde kullandığımız iletken
kesitlerini bu tabloya göre seçeceğiz.

: Aşağıdaki resim örnek için verilmiştir, uygulamada firma katalog veya mühendis/teknikerler odalarının hazırlamış oldukları akım taşıma kapasiteleri kablolarından faydalanılacaktır.

2) AKIM KONTROLÜ HESABI

Akım kontrolü hesabı ana kolon ve kolon hatlarında kullanılan kabloların akım taşıma
kapasitelerinin test edilmesidir. Bir anlamda kullanılan iletken kesitinin uygunluğunun
onaylanmasıdır. Hesaplama; besleme geriliminin 2 Faz ve ya 3 faz olmasına göre yapılır.

Hesaplamaları aşagıdaki resimden ve linklerden ulaşabilirsiniz.

NOT: EXCEL-PDF FORMATINDA HAZIRLANMIŞ AKIM KONTROL HESAPLAMALARINA ULAŞMAK İÇİN ELEKTRİK MÜHENDİSİ KARİYER PAKETİ‘Nİ İNCELEYEBİLİRSİNİZ.

Kontroller yapıldıktan sonra örneğin ;

19A < 47A uygundur.
24.7A < 47A uygundur.
4*6 mm2 NYM kablonun en fazla çekebileceği akım kapasitesi 47A
olduğundan kullanılan iletken kesiti uygundur şeklinde yazılır.

BU KONULAR DA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:

Şalt Pano Malzemeleri

5 Nisan 2015
0

Yükleme Cetveli

Tags : kaçak akım koruma rölesi troid şalter Yükleme cetveli

Category : YÜKLEME CETVELLERİ

imgres

Bu ön bilgiyi şunun içi veriyorum. Excelde yaptıgımız aydınlatma hesabı,topraklama hesabı, gerilim düşümü hesabı vb. hesapları autocad çizim sayfamıza aktarmamız gerekiyor. İlk önce excel sayfamızı Ctrl+C yani kopyalıyoruz. Kopyaladığımız sayfayı autocad çizimine Ctrl+V yani yapıştırıyoruz. Eklediğimiz excel sayfası diğer çizimlerle uyumlu olabilmesi için boyutu ayarlamamız gerekir. Bunun için” SCALE “komutunu kullanacağız.

Command: Scale
Select objekts : Enter Nesne, sembol mouse ile seçilir.
Specify base point: Enter Nesnenin herhangi bir köşe veya noktası seçilir.
Specify scale factor: Bize ölçülendirme faktörünü sorar, büyütme işlemi için 2 kat
büyütme için

Specify scale factor : 2 Enter

Seçilen nesne iki kat büyümüş olur. Küçültme işlemi ise %50 küçültme için 0,5
yazılır. Bu şekilde istenilen oranda büyütme ve küçültme yapılabilir.

YÜKLEME CETVELİ NEDİR?

Tablo yükleme ve faz dağıtım cetveli çizilen aydınlatma projesinin bir özetidir.
Tabloların yükleme cetvelleri, yüklerin özelliklerini, sorti cins ve sayılarını, linye güçlerini,
sigorta cins ve kesme kapasitelerini ve gerekli diğer bilgileri kapsar.

Yükleme cetvelinde; hangi tabloya kaç linye bağlanmıştır? Hangi numaralı linye ışık
linyesidir? Hangi numaralı linye priz linyesidir? Hangi linyede kaç adet sorti bulunur?Hangi linyede kaç watt güç dağıtılmıştır gibi soruların cevabını bulabilirsiniz. Elektrik dağıtım sistemlerinde fazlar arası yük dengeli dağıtılmaz ise dağıtım hatlarında ve trafolarda sorunlar yaşanır. Bu nedenle TEDAŞ fazlar arası yükü dengeli dağıtmanızı istemektedir. Bu durum yerel trafolarımızın yüklenmesini ve yük dağılımını çok ilgilendirmektedir. Yükleme cetvelinde bu faz dağılımını göstermek zorundasınız Doğru faz dağıtımı; mahallemizde, yöremizde ve şehrimizdeki besleme trafolarının sağlıklı çalışmasını sağlayacaktır. Yani, fazlara eşit ya da yaklaşık oranlarda güç dağıtımı yapmalısınız.

Güç hesaplaması yaparken kullanma amacı belli olmayan priz güçleri bir fazlı priz
için en az 300 watt, üç fazlı priz için en az 600 watt kabul edilecektir. Priz linyelerine en çok yedi priz bağlanabilecek, ancak priz güçleri toplamı 2000 VA.’yı geçmeyecektir.

Elektrik aydınlatma projeleri yapılırken, sistemin toplam gücünün belirlenmesi gerekir
ve bu güce Kurulu Güç denir. Fakat sisteme bağlı olan bütün tüketiciler aynı anda
çalışmazlar. Aynı anda çalışması muhtemel olan tüketicilerin sistemden çekeceği güce ise
Talep Gücü denir. Talep edilen gücün kurulu güce oranı ise eş zamanlılık (talep) faktörünü
verir. Yani eş zamanlılık faktörü gücün yüzde kaçının aynı anda sistemden çekilebileceğini
gösterir.

Eş zamanlılık (Talep) faktörü = Talep Gücü / Kurulu Güç

: Talep faktörü 8kW ‘a kadar 0,6 gerisi için 0,4 olarak alınır.

Elektrik aydınlatma projeleri eş zamanlılık faktörü göz önüne alınarak yapılır. Hesaplar yapılırken, eş zamanlılık faktörü yardımıyla bulunan talep gücü dikkate alınır. Böylece kullanılmayan enerji için masraf yapılmamış ve gereksiz büyüklükte malzeme
kullanılmamış olur. Eğer kurulu güç dikkate alınsaydı, kullanacağımız iletkenlerin çapları ve malzemelerin kapasiteleri artacak, benzer şekilde transformatörün boyutu büyüyecek,
dolayısıyla maliyeti artacaktır.

Yukarıdaki örneğe bakarsak T1 panosunda 7 linye bulunmaktadır. 5. linyemize bakarsak 1 adet priz sortisi bulunuyor, 20 amperlik sigorta kullanılmış , T fazından besleniyor ve çamaşır makinesi için kullanılıyor.

DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

:Aydınlatma sortisinin sigorta akımıNI 10 A Priz sortisnin sigorta akımını 16 A Alırız.

Fazlar arası %10’dan fazla dengesizlik olmamasına dikkat etmeliyiz.
KAK’lar prizler ve aydınlatma için ayrı yaparsak daha iyi olur. Genelde kaçak akım prizlerde olur. Onun için aydınlatmaların kapatılmasına gerek kalmaz.
İç tesisat yönetmenliği tablo girişlerine KAK(kaçak akım koruma) ister. Fakat işveren ikna ederseniz yukarıdaki notta anlattığım gibi priz ve aydınlatmaları grup yapıp ayrı KAK yapınız.

:Aydınlatmaları monofoze olarak besleyebilirsiniz. Bunun için 30 mA 2*25A KAK şalteri kullanılır.

:Prizlerde trifaze olarak besleriz ve 30mA 4*25A KAK şalteri kullanırız.

Büyük projelerde 10’dan fazla aydınlatma veya priz linyesi varsa bunları da gruplandırıp KAK şalteri ayrı ayrı koymalıyız.
Buzdolabında,çamaşır makinesinde,fırında,sprit klimalarda,kurutma makinelerinde 3-5 mA doğal kaçak akım vardır. Bunları topladığımız zaman kullandığımız KAK şalterleri 30 mA ise kendini korumak için 15 mA ‘de açarlar. Buna dikkat etmeliyiz. GRUPLANDIRMAYI DÜZGÜN YAPMALIYIZ.

: KAK şalteri yaklaşık olarak 50 tl’dir.

Tali panolardaki 30mA can ve mal güvenliği için ADP(ana dağıtım panosu)’in girişindeki 300mA yangın içindir.
İç tesisat yönetmenliği bina girişine 300 mA şalteri ister ancak 20 daireden sonra doğal kaçaklardan dolayı karşılayamaz bunları da gruplandırmalıyız.

: CAN GÜVENLİĞİ 30 mA’DE TEHLİKEYE GİRER. KURU TENLİ BİR İNSANIN DİRENCİ 3000 ohmdur.

: 125 A’e kadar KAK ‘yı direk bağlayabiliriz. Ancak 125 A üstü veya 60kW üstünde güçümüz varsa korumayı TROİD ile yapmalıyız.TROİD kullanırsak akım trafosu da kullanmalıyız.

:Endüstriyel tesislerdeTROİDİ eğer bara bağlantılı yapacaksak 4*500A eğer kablo bağlantılı yapacaksak 3*500 A lik olarak kullanmalıyız.

kaçak akım koruma rölesi

NOT: EXCEL FORMATINDA HAZIRLANMIŞ YÜKLEME CETVELLERİNE ULAŞMAK İÇİN ELEKTRİK MÜHENDİSİ KARİYER PAKETİ‘Nİ İNCELEYEBİLİRSİNİZ.

BU KONULAR DA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:

Şalt Pano Malzemeleri

« Önceki sayfa — Sonraki sayfa »

Monthly Archives: Nisan 2015

0