Arkadaşlar yüksek gerilim ve orta gerilimde çalışacak arkadaşlar için karşısına sıkça çıkacak olan yüksek gerilim işletme sorumluluğu (trafo sorumluluğu) hakkında bilinmesi gereken bilgileri bu yazımızda bulabilirsiniz.
YG İŞLETME SORUMLULUĞU NEDİR?
Yüksek Gerilim diye tabir edilen 1kV’un üzerindeki tesisler doğru işletilmediğinde can ve mal güvenliği açısından büyük tehlike yaratırlar. Bu nedenle risklerin azaltılması için bazı yasal düzenlemeler getirilmiştir. Bu yasal düzenlemeler aşağıdaki temel mevzuatlardan oluşmaktadır;
– Elektrik Kuvvetli Akımlar Tesisler Yönetmeliği
– EMO Elektrik Yüksek Gerilim (YG) Tesisleri İşletme Sorumluluğu Yönetemliği
– İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü
Mevzuat hükümlerine göre YG İşletme Sorumlusu; Yüksek Gerilim kuvvetli akım tesislerilerinde teknik konulardan sorumlu olan ve EMO (Elektrik Mühendisleri Odası) tarafından belgelendirilmiş “ELEKTRİK MÜHENDİSİ” dir. YG İşletme Sorumlusunun bir sözleşmeyle işletmelere verdiği hizmete ise YG İşletme Sorumlusu Hizmeti denmektedir.
İşletme sorumluluğu, işletmelerde tam gün ve tam yıl esasına göre çalışan belge sahibi mühendisler tarafından üstlenilir. Ancak işletmelerde yeterli ya da bu niteliklere sahip mühendisin bulunmaması durumunda bu hizmet EMO tarafından yıl sonuna kadar geçerli olmak üzere verilen Elektrik 1kV üstü ve 1kV altı tesisler SMM Belgesi ve İşletme Sorumluluğu Yetkilendirme Belgesi sahibi olan mühendisler tarafından EMO onaylı sözleşme ile üstlenilebilinir.
ÖRNEK EMO ONAYLI SÖZLEŞME İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ….
YÜKSEK GERİLİM İŞLETME SORUMLULUĞU MEVZUATI İÇİN TIKLAYINIZ…..
YG İşletme Sorumlusunun Görevleri nelerdir?
İşletme Sorumlusunun Görevleri:
1) İşletme sahibine ait olan bu Yönetmelik kapsamındaki YG tesislerinin (üçüncü şahıslarla ortak kullanılan YG tesisleri hariç olmak üzere) işletme sorumluluğunu üstlenmiş olur. İşletme sorumlusu kanunlar karşısındaki sorumluluk dışında, işletme sahibi adına enerji sağlayan kuruluşa karşı da sorumlu ve muhataptır.
2) Görevi üstlenmesini takiben mevcut YG tesislerini denetler, tesislerin hali hazır durumda işletme yönünden kusur ve eksiklerinin bulunup bulunmadığını belirler ve durumu işletme sahibine rapor eder.
3) Belirlenen işletme personelinin eğitimini yaptırır ve herhangi bir yanlış manevraya meydan vermeyecek şekilde gerekli önlemleri alır.
4) YG tesislerinin tek hat şemasını hazırlayarak YG hücrelerinin yer aldığı bölüme asılmasını sağlar.
5) Manevra yönergeleri hazırlayarak işletme personeline imza karşılığında verir. Bu yönergeler yeteri boyutta bir levhaya yazılarak Yüksek Gerilim (YG) hücrelerinin yer aldığı bölüme ayrıca asılır.
6) Güvenlik malzemelerinin yetersizliği halinde durum işletme sorumlusu tarafından işletme sahibine raporlanır ve yeterli duruma getirilmesi sağlanır. İşletme sorumlusu tarafından varolan güvenlik malzemelerinin bakımlarının, yeterli aralıklarla kontrol ve testlerinin yaptırılması sağlanır.
7)İşletmelerde gereken manevraların işletme sorumlusu tarafından yapılması esastır. Ancak işletme sorumlusu bu manevraların bir kısmını ya da tamamını yönergeler çerçevesinde kendi gözetimi altında ve sorumluluğu kendisine ait olmak üzere yetkili bir işletme personeline yaptırabilir. Yönergeler dışında yapılan manevralardan ya da personelin kişisel hatalarından doğacak kazalardan işletme sorumlusu, sorumlu değildir.
8) İşletme sırasında ortaya çıkacak arıza açmalarında, açmanın değerlendirilerek gereken manevranın yapılması işletme sorumlusunun talimatıyla gerçekleştirilir.
9) İşletme yönünden işletme sahibini enerji sağlayan kuruluş nezdinde temsil etmekle görevlidir. Enerji sağlayan kuruluştan enerji kesintisi talebinde bulunmak, yeniden enerji verilmesini talep etmek, kesinti arıza ve benzeri konularda enerji sağlayan kuruluş ile gerekli ilişkileri sürdürmek işletme sorumlusunun görevidir.
10) İşletme sahibi, enerji sağlayan kuruluş ve bakım sorumlusu ile ilgili gerekli ilişkileri sürdürerek bakım işlerinin gün ve saatini belirler ve gerekli koordinasyonu sağlar.
11) Bakım ekiplerinin tesislerde yapacakları bakımlar dolayısıyla teçhizatın gerilimden izole edilmiş ve topraklanmış olarak bakım ekibine teslimini ve bakım sonrasında teçhizatın kontrol edilerek bakım ekibinden devralınmasını ve ardından gerekli manevraların yapılarak normal işletmeye geçirilmesini sağlar.
12) Mevcut Yüksek Gerilim (YG) teçhizatının durumunu sürekli olarak izler ya da izletir. Yapacağı değerlendirme sonucunda müdahaleyi gerektirecek bir tespitin yapılması halinde durumu işletme sahibine yazılı olarak bildirir.
13) Sorumluluğu altındaki tesislerin günlük bakımının işletme personeli tarafından yapılmasını sağlar.
14) İşletmeye ilişkin topraklama testlerini, işletmenin çalışma koşullarına ve Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliğine göre düzenli aralıklarla veya gerektikçe yaptırılmasından sorumludur.
15) Gerek gördüğünde ya da en fazla dört ayda bir tesisin durumuna, yapılacak çalışmalara, varsa sorunlara, çözüm önerilerine ve alınacak önlemlere ilişkin raporunu enerji sağlayan kuruluşa, işverene ve ilgili EMO birimine vermek üzere rapor düzenler. Özel görevler ve sözleşmeler dışında enerji tüketiminin izlenmesi ve kompanzasyon tesisinin sağlıklı çalışıp çalışmadığının denetlenmesi sorumluluk kapsamında değildir. (Bu madde önemli işletme sorumlusu olduğunuz zaman işverenler bu maddenin de işletme sorumluluğunu vermeye çalışıyorlar)
ÖNEMLİ BİLİNMESİ GEREKEN BİLGİLER
- EMO onaylı bir mühendisi işletme sorumluluğu için alacağı trafo sayısı ve gücü ,çin sınırlama vardır. “Elektrik Yüksek Gerilim Tesisleri İşletme Sorumluluğu Yönetmeliği`nin 9. maddesinin 6. bendi hükmünce işletme sorumluluğu üstlenen mühendislerin, 30 MVA veya 30 adet ile sınırlanmasına karar verilmiştir. Buna ek olarak 20 adet veya 20 MVA tarımsal amaçlı trafo ek olarak alabilirler.
- İşletme sorumluluğu üstlenen mühendis her ay düzenli olarak trafo ve YG hücrelerini kontrol edecek ve EMO kontrol föyünü dolduracaktır.
- En az senede bir kere trafo ve yg hücrelerinin bakım temizliğini yetkili mühendis tarafından yaptırılmalıdır.
- “Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği” nin 60.Maddesinde geçen “Yüksek Gerilimli Kuvvetli Akım Tesislerinde can ve mal emniyeti bakımından teknik konulardan sorumlu olarak, bir elektrik mühendisi olması” hükmü uyarınca tesis sınırları içerisinde yüksek gerilim (1000 V üstü gerilim) bulunan bütün tesislerde Yüksek Gerilim İşletme Sorumlusu bulunması zorunludur.
- Özetlemek gerekirse, kendi trafosu olan tüm tesislerde yüksek gerilim işletme sorumlusu olması zorunludur…
Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu Ücretleri
Elektrik Mühendisleri Odası 2019 yılı “En Az Ücret Tanımları” uyarınca ücretlendirme belirlenmektedir.
2019 yılı “En Az Ücret Tanımları”na göre Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu, Danışmanlık ve Bakım ücretlendirme tablosu aşağıdaki gibidir.
Elektrik Mühendisleri Odası internet sayfasından “En Az Ücret Tanımları” kitabına ulaşarak, almak istediğiniz hizmetin fiyatlarını öğrenebilir veya bizle iletişim kurarak fiyat teklifi alabilirsiniz.
- Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu Hizmet sözleşmesi her yıl 31 Aralık itibari ile kendiliğinden son bulmaktadır. Yeni yıl ile birlikte yeni sözleşme yapılmaktadır.
- Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu ücreti Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) tarafından belirlenmekte olup değişiklik olması durumunda fiyata yansıtılmaktadır.
Yüksek gerilim işletme sorumluluğu görevini üstlenmek isteyen Elektrik Mühendisleri, Elektrik Mühendisleri Odasına (EMO) kayıt yaptırmalı ve odanın düzenlemiş olduğu “Yüksek Gerilim Elektrik Tesisleri İşletme Sorumluluğu Eğitimi” ne katılmalıdırlar. 3 gün 18 saat süren eğitim sonrası, eğitim salonunda yapılan sınavda 100 üzerinden 70 puan alan mühendislere “YG Tesislerinde işletme Sorumluluğu Yetkilendirme Belgesi” verilir.
Temel olarak elektrik mühendisleri için 1 kV altı ve 1 kV üstü tesislerde çalışma hakkı tanınmış olsa da diplomasında elektronik geçen mühendislerde, üniversite hayatı boyunca EMO internet sayfasında belirtilen fark derslerini aldığını kanıtlamak koşulu ile bu belgeye sahip olabilir. Fark derslerinin alındığının kontrolü için mühendisler odasına transkript ile başvuru yaparak, alınan derslerin incelenmesi ve Smm Hizmetleri Yönetmeliğinin 9. maddesi H bendinde 8. fıkrasında öngörülen dersleri alabilme koşulunun belirlenmesini isteyebilirsiniz. Alınması gereken dersler, eksik derslerin tamamlanması, trasnkript incelenmesi gibi konularda daha ayrıntılı bilgi için Elektrik Mühendisleri Odasının herhangi bir şubesine ulaşarak, istediğiniz konularda bilgi alabilirsiniz.
